Το Ελληνικό Στυλ λιτότητας θα ήταν κόλαση για τους Γερμανούς

Δύο μέτρα και σταθμά

By Yasmin El-Sharif and Stefan Kaiser 

Οι σκληροί καιροί είναι μπροστά για τους Έλληνες, με την κυβέρνηση ν' αυξάνει τους φόρους, να μειώνει τις κοινωνικές παροχές και να εκποιεί τις κρατικές επιχειρήσεις. Το Βερολίνο συνόδευσε το Ευρωπαϊκό πακέτο με απαιτητικά μέτρα από την Αθήνα. Όμως, οι οικονομολόγοι λένε πως η Γερμανία αν ήταν αναγκασμένη να εφαρμόσει παρόμοια μέτρα θα είχε συντριβεί.

Οι Γερμανοί είναι πρωτοπόροι όταν πρόκειται για μέτρα λιτότητας - τουλάχιστον όταν πρόκειται να έχουν άποψη για το τι περικοπές θα πρέπει να κάνουν άλλες χώρες . Το πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ πακέτο λιτότητας που πέρασε από το ελληνικό κοινοβούλιο την Τετάρτη σε μεγάλο βαθμό προέκυψε λόγω των πιέσεων από το Βερολίνο. Τις τελευταίες εβδομάδες, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και άλλοι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν επανειλημμένως πει ότι η πρόσθετη βοήθεια για την Αθήνα, θα προϋπόθετε μεγαλύτερο σφύξιμο των ζωνών.

Το αποτέλεσμα είναι ένα ισχυρό πακέτο λιτότητας που θα σημάνει περίπου € 78 δις (113 $ δις) σε περικοπές και πρόσθετα έσοδα μέχρι το 2015. Μερικά, € 50 δις, θα προέλθουν από τις ιδιωτικοποιήσεις και άλλα € 28 δις από την αύξηση των φόρων και από περικοπές στις κοινωνικές παροχές. Αυτό έρχεται να προστεθεί στην εξοικονόμηση σχεδόν 12 δις € το προηγούμενο έτος, όταν περισσότεροι από 80.000 δημόσιοι υπάλληλοι απολύθηκαν και εκείνοι που παρέμειναν μείωσαν τους μισθούς τους κατά 15%. Οι συντάξεις είδαν επίσης μία ελάττωση κατά 10 %.

Οι Γερμανοί βλέπουν την ανάγκη των Ελλήνων για περιστολή ως αυτονόητη. Αλλά οι Γερμανοί θα μπορούσαν οι ίδιοι να αντιμετωπίσουν μια τέτοια ένδεια; Οι ειδικοί είναι επιφυλακτικοί. «Όταν αναλογιστεί κανείς πόσο πολύ εμείς οι Γερμανοί καυγαδίζουμε για € 5 περισσότερα ή λιγότερα για το Hartz IV (κοινωνικές παροχές), είναι πιο εύκολο να αντιληφθούμε τι απαιτούμε από τους Έλληνες», δήλωσε ο Ούλριχ Μπλουμ, πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Halle ( IWH). "Οι περικοπές θα προκαλούσαν επίσης προβλήματα για τη γερμανική κυβέρνηση όσον αφορά την ικανότητά της να διοικήσει τη χώρα."

Την πατήσατε...Είναι το Μπουένος Άιρες

Για να προβλέψυμε πώς ένα τέτοιο πρόγραμμα θα επιβάρυνε τη χώρα, βάζουμε λίγα μαθηματικά. Μαζί με τα μέτρα λιτότητας του περασμένου έτους, οι Έλληνες ελπίζουν να εξοικονομήσουν € 40 δις μέχρι το 2015 με αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών και μόνο. Αυτό δεν ακούγεται πολύ δραματικό, αλλά ο αριθμός αυτός από μόνος του αποκαλύπτει ελάχιστα. Για να αποκτήσουμε μια πραγματική αίσθηση της προσπάθειας εξοικονόμησης δαπανών των Ελλήνων, πρέπει κανείς να το δει σε σχέση με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν - ολόκληρη την οικονομική απόδοση της χώρας. Αμέσως, γίνεται σαφές ότι μέσα σε μόλις πέντε χρόνια, οι Έλληνες θέλουν να περικόψουν τις δαπάνες από το ισοδύναμο του 17 % του συνολικού ΑΕΠ τους το 2010.
 
Παρόμοια μέτρα θα συνέτριβαν τη γερμανική οικονομία
 
Η εφαρμογή αυτών στη Γερμανία, θα ισοδυναμούσε με στόχο εξοικονόμησης  € 425δις - ένα τεράστιο ποσό που θα σήμαινε την πλήρη κατάρρευση της γερμανικής οικονομίας. "Αφαίρεση ενός τόσο μεγάλου ποσού από την οικονομία σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα θα σκότωνε τα πάντα", δήλωσε ο Γκούσταβ Χορν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Μακροοικονομικής Πολιτικής (IMK).
Προκειμένου να επιτευχθεί εξοικονόμηση € 400 δις, η Γερμανία θα έπρεπε να μειώσει τις δαπάνες στους τομείς όπου έχει τις ψηλότερες πολλές από τα οποίες είναι απαραίτητες για τον ιστό της γερμανικής κοινωνίας και του μοντέλου κοινωνικής πρόνοιας. Η χώρα θα έπρεπε να μειώνει περίπου € 71 δις ετησίως για την περίοδο έως το 2015.

Ακριβώς για να σας δώσουμε μια ιδέα για το τι θα πρέπει να συμμετάσχει στη διαδικασία για να γίνουν οικονομίες αυτού του μεγέθους, αν η γερμανική κυβέρνηση περικόψει τις κρατικές επιδοτήσεις για τις συντάξεις, λένε, ότι θα εξοικονομήσει περίπου € 80 δις το χρόνο. Περικοπή των επιδομάτων ανεργίας επιπροσθέτως θα φέρει συνολική εξοικονόμηση  € 120 δις ευρώ. Ένας άλλος εύκολος τρόπος για να εξοικονομήσουν χρήματα θα ήταν να απλά να κλείσουν όλα τα νηπιαγωγεία της χώρας, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Μετά από όλα, μείωση του κόστους των ομοσπονδιακών, πολιτειακών και τοπικών κυβερνήσεων περισσότερα από € 100 δισ. ευρώ κάθε χρόνο.

Το πολιτικό και κοινωνικό κόστος για τέτοιες ριζικές μεταρρυθμίσεις θα ήταν τεράστιο. Οι συντάξεις και οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων είναι ιερές αγελάδες που ούτε σε επίπεδο ομόσπονδων κρατών και κυβερνήσεων, ούτε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα μπορούσαν να σφάξουν. Και οι εργαζόμενοι στο δημόσιο έχουν παραλύσει ήδη τα πανεπιστήμια, τα νοσοκομεία της χώρας, καθώς και τα διοικητικά γραφεία νωρίτερα αυτό το έτος, όταν κατέβηκαν σε απεργία με αίτημα υψηλότερους μισθούς. Το είδος του χάους που θα προκαλέσει, αν οι μισθοί τους ακρωτηριαστούν είναι αδιανόητο.
Σε περίπτωση που η κυβέρνηση επέλεγε να μην κάνει περικοπές, η μόνη επιλογή θα ήταν φορολογικές αυξήσεις. Όμως, ένα τέτοιο μέτρο θα συγκέντρωνε μόνο ένα σχετικά μικρό ποσό. Εάν το λεγόμενο «επιδομα αλληλεγγύης», που επιβάλλεται να πληρώσει για το κόστος της επανένωσης της Γερμανίας, διπλασιαζόταν από 5,5 % του φόρου εισοδήματος ενός ατόμου στο 11%, θα πρόσθετε ένα ευτελές € 13 δις.

Η επιβάρυνση του πλήρους ποσοστού του 19 % του φόρου προστιθέμενης αξίας (παρόμοιο με το φόρο επί των πωλήσεων) για αγαθά όπως τα βιβλία και τα τρόφιμα, τα οποία σήμερα φορολογούνται με μειωμένο συντελεστή 7 %, θα έφερνε το πολύ 25 δις €. Όμως, η αύξηση του ποσοστού του ΦΠΑ σε 25 %, όπως έχει προταθεί, θα έφερνε περίπου € 70 δις - υπό την προϋπόθεση οι  άνθρωποι θα κατανάλωναν όσο σήμερα, παρά τις υψηλότερες τιμές.
 
Η Κοινωνική αναταραχή είναι αναπόφευκτη
 
Η Γερμανία θα έπρεπε επίσης να ασκήσει τεράστιες προσπάθειες για να επιτευχθεί το ισοδύναμο των € 50 δισ. ευρώ των εσόδων που η Ελλάδα έχει ως στόχο να πάρει από ιδιωτικοποιήσεις κρατικών περιουσιακών στοιχείων - παρά το γεγονός ότι έχει επτά φορές τον πληθυσμό της και, αντίστοιχα, μεγαλύτερες κρατικές εταιρείες.

Για τη σύγκριση, το 32 % ποσοστό που κατέχει το γερμανικό κράτος στην Deutsche Telekom είναι αξίας περίπου € 14 δισεκατομμύρια στο χρηματιστήριο, αλλά θα έφερνε πολύ λιγότερο αν πουλιόταν υπό πίεση. Ο εθνικός σιδηροδρομικός φορέας Deutsche Bahn που κάποτε είχε προγραμματιστεί για μερική ιδιωτικοποίηση θα είχε αποφέρει έσοδα ύψους € 5 έως  € 8 δις ευρώ.
Αλλά στη Γερμανία έχουν ήδη ιδιωτικοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος των πρώην κρατικών επιχειρήσεων της στο παρελθόν, και ως εκ τούτου έχει ήδη κάνει το οδυνηρό έργο που η Ελλάδα έχει τώρα να περάσει σε χρόνο ρεκόρ. Οι μεταρρυθμίσεις της Αθήνας είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν κοινωνική αναταραχή, οι ειδικοί φοβούνται. "Φανταστείτε η Γερμανία να μην είχε ιδιωτικοποιήσει κρατικές εταιρείες της, όπως η Volkswagen, η Lufthansa, η Deutsche Telekom και η Deutsche Post λίγο λίγο όλα αυτά τα χρόνια, αλλά έπρεπε να τα κάνει όλα μέσα σε δύο χρόνια», λέει ο οικονομικός ερευνητής Ulrich Blum. «Θα ασκούνταν τεράστια πίεση στην οικονομία."

Η κατάσταση στην Ελλάδα είναι παρόμοια με αυτή της Ανατολικής Γερμανίας την εποχή της επανένωσης, αισθάνεται ο Μπλουμ. «Ακριβώς όπως η Ανατολική Γερμανία τότε, η Ελλάδα σήμερα μπορεί να αναμένει ο μετασχηματισμός να προκαλέσει ένα σοκ», λέει. «Όταν ο τεράστιος δημόσιος τομέας περιοριστεί σε επίπεδα που να είναι αποτελεσματικός, θα προκύψει τεράστια ανεργία. Το ποσοστό ανεργίας θα μπορούσε να διπλασιαστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα."

Οι προοπτικές για την Ελλάδα δεν είναι καθόλου ρόδινες. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση εφαρμόσει στην πράξη όλα τα πρόσφατα μέτρα λιτότητας που επικύρωσε, η χώρα θα παραμείνει σε ύφεση για το μεγάλο χρονικό διάστημα που έρχεται- και η κοινωνική αναταραχή θα ακολουθήσει. Η περικοπές, όπως φαίνεται, δεν είναι τόσο απλή υπόθεση, όσο την αντιλαμβάνονται πολλοί Γερμανοί.