Μπορούν οι Έλληνες να γίνουν Γερμανοί;

• New York Times 
•  By Thomas L. Friedman

Η Κατερίνα Σώκου, 37, μία Ελληνίδα οικονομολόγος δημοσιογράφος στην Καθημερινή, ημερήσια εφημερίδα, μου είπε αυτή την ιστορία: Μια ομάδα Γερμανών μελών του Κοινοβουλίου της Βαυαρίας ήρθε στην Αθήνα λίγο μετά την οικονομική κρίση που ξέσπασε εδώ και συναντήθηκε με ορισμένους Έλληνες πολιτικούς, ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους και δικηγόρους σε μια ταβέρνα, για να αξιολογήσουν την ελληνική οικονομία. Η Σώκου, είπε ότι η εντύπωση της ήταν ότι οι Γερμανοί προσπαθούσαν να καταλάβουν αν πρέπει να δανείζουν χρήματα στην Ελλάδα για το σχέδιο διάσωσης. Ήταν σαν ένα έθνος να παίρνει συνέντευξη από ένα άλλο για ένα δάνειο. «Δεν ήταν εδώ ως τουρίστες. Τους δίναμε πληροφορίες σχετικά με το πόσες ώρες δουλεύουμε," υπενθύμισε η Σώκου. "Πραγματικά αισθανόσουν σαν να έπρεπε να τους πείσεις για τις αξίες μας."

Η παρατήρηση της Σώκου μου θύμισε ένα σημείο που μου επεσήμανε ο Dov Seidman, συγγραφέας του βιβλίου «Πώς» και Διευθύνων Σύμβουλος της LRN, η οποία βοηθά τις επιχειρήσεις στο χτίσιμο ηθικής  επιχειρηματικής κουλτούρας. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών και των ανθρώπων έχει ενταθεί σε νέο βαθμό τα τελευταία πέντε χρόνια, με την εμφάνιση της κοινωνικής δικτύωσης, Skype, παράγωγα, γρήγορη ασύρματη συνδεσιμότητα, φτηνά smartphones και το cloud computing. "Όταν ο κόσμος είναι συνδεδεμένος μεταξύ τους τόσο σφιχτά", υποστήριξε Seidman, "οι αξίες και η συμπεριφορά του καθενός επηρεάζονται, περισσότερο από ποτέ, επειδή αλληλεπιδρούν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι από ποτέ. ... Έχουμε πάει από τους συνδεδεμένους στους διασυνδεδεμένους και στους ηθικά αλληλοεξαρτώμενους. "
Όπως γίνεται πιο δύσκολο να προστατέψετε τον εαυτό σας από την ανεύθυνη συμπεριφορά του άλλου, πρόσθεσε ο Seidman, τόσο αυτός όσο και εσείς  συμπεριφέρεστε πιο υπεύθυνα - ή αλλιώς και οι δυο σας θα υποστείτε τις συνέπειες, αν κάνατε κάτι λάθος ή όχι. Αυτό ισχύει διπλά όταν δύο διαφορετικές χώρες μοιράζονται το ίδιο νόμισμα, αλλά δεν είναι η ίδια κυβέρνηση. Να γιατί αυτή ιστορία δεν  αφορά μόνο στα επιτόκια. Έχει να κάνει με τις αξίες. Οι Γερμανοί λένε τώρα στους Έλληνες: "Θα σας δανείσουμε περισσότερα χρήματα, με την προϋπόθεση ότι θα συμπεριφέρεστε σαν τους Γερμανούς για το πώς θα αποταμιεύετε, πόσες ώρες την εβδομάδα θα εργάζεστε, πόσο καιρό θα πηγαίνετε για διακοπές, και πώς με συνέπεια θα πληρώνετε τους φόρους σας".

Αλίμονο, όμως, αυτές οι δύο χώρες είναι τόσο πολιτισμικά διαφορετικές. Σας θυμίζουν ένα ζευγάρι για τον οποίο ρωτάτε μετά από το διαζύγιό τους: «Πώς είναι δυνατόν αυτοί οι δύο να ήταν κάποτε παντρεμένοι;"

Η Γερμανία είναι η επιτομή μιας χώρας που έκανε έγινε πλούσια, κάνοντας διάφορα πράγματα. Η Ελλάδα, δυστυχώς, μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1981, στην πραγματικότητα έγινε ακριβώς ένα άλλο πέτρο-κράτος της Μέσης Ανατολής  - μόνο αντί για πετρελαιοπηγές, είχε τις Βρυξέλλες, από όπου η Αθήνα σταθερά αντλούσε επιδοτήσεις, ενισχύσεις και ευρώ με χαμηλά επιτόκια.

Οι φυσικοί πόροι δημιουργούν διαφθορά, καθώς οι ομάδες ανταγωνίζονται για το ποιος ελέγχει την κάνουλα. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Ελλάδα, όταν απόκτησε πρόσβαση σε τεράστια ευρω-δάνεια και επιδοτήσεις. Η φυσική επιχειρηματικότητα των Ελλήνων διοχετεύθηκε σε λάθος κατεύθυνση - στον ανταγωνισμό για τις κρατικές χρηματοδοτήσεις και συμβάσεις. Για να είμαστε ακριβείς, δεν σπαταλήθηκαν όλα. Η Ελλάδα είχε μια πραγματική εκτόξευση του εκσυγχρονισμού στη δεκαετία του 1990. Αλλά μετά το 2002, το έβαλε στα πόδια, νομίζοντας ότι τον είχε ολοκληρώσει, και πάρα πολύ "Ευρω-πετρέλαιο"από την Ευρωπαϊκή Ένωση χάθηκε στην χρηματοδότηση ενός διεφθαρμένου, κληρονομικού συστήματος με το οποίο οι πολιτικοί μοίραζαν κρατικές θέσεις εργασίας και σχέδια για περιοχές, με αντάλλαγμα ψήφους. Το γεγονός αυτό ενίσχυσε ένα τεράστιο κράτος πρόνοιας, όπου οι νέοι ονειρεύονταν μια καλοπληρωμένη κρατική δουλειά και στον καθένα, από τους ταξιτζήδες μέχρι τους οδηγούς φορτηγών, τους φαρμακοποιούς, τους δικηγόρους, επετράπη να θέσει εμπόδια εισόδου στην αγορά, που οδήγησε σε πλασματική διόγκωση των τιμών.

"Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για ανάπτυξη, και τη χάσαμε", εξηγεί ο Δημήτρης Μπουραντάς, καθηγητής management στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Επίσης δεν επωφεληθήκαμε από τις αγορές των [πρώην] σοσιαλιστικών χωρών γύρω από την Ελλάδα. Και επίσης δεν επωφεληθήκαμε από την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Χάσαμε όλα αυτά γιατί το πολιτικό σύστημα επικεντρώθηκε στην αυξανόμενη δημόσια διοίκηση -δεν ενισχύσαμε την επιχειρηματικότητα, τον ανταγωνισμό ή τη βιομηχανική στρατηγική ή τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Δημιουργήσαμε ένα κράτος με μεγάλη αναποτελεσματικότητα, διαφθορά και πολύ μεγάλη γραφειοκρατία. Ήμασταν η τελευταία σοβιετική χώρα στην Ευρώπη. "

Γι 'αυτό, πρόσθεσε, ότι οι Έλληνες, όταν κινούνται προς τις ΗΠΑ, "απελευθερώνουν τις ικανότητές τους και την επιχειρηματικότητα" με τρόπους που τους επιτρέπουν να ευδοκιμήσουν στο εμπόριο. Αλλά εδώ στην Ελλάδα, το σύστημα ενθαρρύνει ακριβώς το αντίθετο. Οι επενδυτές εδώ σας λένε ότι η γραφειοκρατία που εμπλέκεται στην έναρξη μιας νέας επιχείρησης είναι συντριπτική. Είναι τρελό. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου οι Έλληνες δεν συμπεριφέρονται σαν Έλληνες. Το κράτος πρόνοιας, που χρηματοδοτείται από το Ευρω-πετρέλαιο, έχει εκτραφεί από αυτά.

Με την παρακμή της Βηρυτού και του Ντουμπάι, η Αθήνα θα έπρεπε να είχε γίνει το κέντρο υπηρεσιών της Ανατολικής Μεσογείου. Αντ 'αυτού, η Κύπρος και η Κωνσταντινούπολη κατέλαβαν αυτό το ρόλο. Η Ελλάδα δεν πρέπει να χάσει από αυτή την κρίση. Αν και έχει θεσπίσει κάποιες μεταρρυθμίσεις τον τελευταίο χρόνο, ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου μου είπε, "Αυτό που είναι πιο απογοητευτικό είναι η αντίσταση στο σύστημα. Πώς παράγεις μια αλλαγή στην κουλτούρα; "

Θα χρειαστεί μια πολιτιστική επανάσταση. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν τα δύο μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα έρθουν μαζί, δώσουν τα χέρια, και δράσουν συλλογικά μέσα από μια ριζική αλλαγή στη κυρίαρχη νοοτροπία από πάνω προς τα κάτω. Χωρίς αυτό, η Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ σε θέση να αποπληρώσει τα δάνειά της.