Δημοσιευστε στο Blog

Σχολιάστε όπως εσείς κρίνετε τις αναρτήσεις μας κάνοντας κλικ στην επιλογή "σχόλια" κάτω από κάθε ανάρτηση ή στείλτε το άρθρο σας στο email: giangais@aol.com

Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Los Puentes


Ένα από τα πρώτα μέτρα που παίρνει ο Μαριάνο Ραχόι, ο νέος κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Ισπανίας, είναι η μετατόπιση των δημόσιων αργιών από το ενδιάμεσο της εβδομάδας, στην πλησιέστερη Δευτέρα ή Παρασκευή. Στην ουσία δηλαδή θέτει σε εφαρμογή στη χώρα του κάτι που οι Βρετανοί - πιθανόν όμως και άλλες χωρες που δε γνωρίζω - το εφαρμόζουν εδώ και πολλά χρόνια.  
Οι αργίες αυτές ήταν οι λεγόμενες puentes, γέφυρες, γιατί μετέτρεπαν όλη τη βδομάδα σε αργία. Κάτι που συμβαίνει και στη χώρα μας.  
Γιατί εκπλήσσεσαι κ. Ραχόι; Έλα να δεις και μερικούς δικούς μας να έχουν κάθε μέρα αργία.
Φανταστείτε μία αργία, π.χ. την Πρωτομαγιά ή την 28η Οκτωβρίου, να πέφτει Πέμπτη. Υπάρχει περίπτωση την επομένη, δηλαδή την Παρασκευή να υπάρξει παραγωγικότητα ανά τη χώρα; Άλλοι με κανονικές άδειες, άλλοι με αναρρωτικές, άλλοι με άδεια από τη σημαία, άλλοι με άδεια απλά από τον εαυτό τους, θα συνέχιζαν τις μίνι ή μάξι διακοπές τους "δανειζόμενοι" και το επικείμενο Σαββατοκύριακο. Επομένως έχουμε και λέμε: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή= 4 ήμερο. Και δω που τα λέμε, μετρήστε κι άλλη μία μέρα, την παραμονή της αργίας της Πέμπτης, δηλαδή την Τετάρτη, όπου, λόγω παραμονής δεν είναι για να δουλεύεις, και έχετε άνετα ένα 5ήμερο ξεκούρασης. Κι αφού το 'φερες στις 5 γιατί να μην το πας σε πλήρη βδομάδα αργίας, παίρνοντας μία ή δύο μέρες ακόμη με καμία αναρρωτική; κ.ο.κ

Αυτά λοιπόν συμβαίνουν στην Ελλάδα, αλλά και, όπως φαίνεται, και στην Ισπανία, όπου κάθε αργία που πέφτει στο ενδιάμεσο της βδομάδας, υπολογίζεται ότι στοιχίζει στο δημόσιο, λόγω πτώσης της παραγωγικότητας της χώρας, σε 250 εκατ. . Και ο Μαριάνο Ραχόι αποφάσισε να πάρει αυτό το απλό μέτρο. Δεν καταργεί τις αργίες, όπως βιάστηκαν μερικές ελληνικές εφημερίδες να γράψουν, αλλά στο εξής όλες, οι πάσης φύσεως, θα γίνονται είτε Δευτέρα είτε Παρασκευή. Θα εχουν επομένως οι εργαζόμενοι τριήμερα αργιών

Δεν είναι και άσχημα για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Για μεν τους εργαζόμενους, θα τους δίνεται η ευκαιρία να εκμεταλλευτούν ένα τριήμερο για κανένα κοντινό ταξιδάκι, ενισχύοντας κατ' αυτόν τον τρόπο και τον εσωτερικό τουρισμό και τις τοπικές οικονομίες, για δε τις επιχειρήσεις να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, αφού η μάστιγα των συχνών και ουσιαστικά αναίτιων απουσιών, αν όχι θα εκλείψει, τουλάχιστον θα μειωθεί δραστικά. Δεν είναι επομένως παράλογο το μέτρο να έχει την υποστήριξη του 70% των πολιτών, όπως δείχνουν οι μετρήσεις. Και ξέρετε ποιοι αντιδρούν περισσότερο στο μέτρο; Ούτε το φαντάζεστε. Ε λοιπόν σας λέω ότι αντιδρούν οι tours operators. Αν είναι δυνατόν. Και γιατί παρακαλώ; Επειδή με τα τριήμερα αργίας χάνουν τις εβδομάδες των αργιών που είχαν πλέον γίνει κανόνας.

Έν πάσει περιπτώσει, βλέποντας έναν νέο πρωθυπουργό να παίρνει με το καλημέρα μερικά πολύ απλά, αποτελεσματικά όμως για την οίκονομία, μέτρα, τα οποία έχουν και τη γενική συναίνεση, δεν είναι δυνατόν να μη σε πιάνει μελαγχολία για την αναπόφευκτη σύγκριση που κάνεις με τα καθ' ημάς. Και διερωτάσαι. Ακόμη και τέτοιου είδους διαρθρωτικές αλλαγές εδώ δεν μπόρεσαν να κάνουν. Άντε τώρα να περιμένεις να προχωρήσουν σε ευρείες και βαθιές τομές, που έχει ανάγκη ο τόπος.

Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2011

Η αλήθεια είναι πιο σκληρή από το να θάβεις θύματα

  • The Times (London)
  • By Tony Halpin
Υπήρξαν σχεδόν 2 εκατομμύρια Αρμένιοι στην ανατολική Τουρκία πριν το 1915, χωρίς μέχρι τώρα η τούρκικη κυβέρνηση να έχει δώσει λογικές εξηγήσεις τι συνέβη σ' αυτούς.

Συμπληρώνεται σχεδόν μία εκατονταετία από τη σφαγή του 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1915 και κάθε μήνας που περνάει ο αριθμός των επιζώντων μαρτύρων του φρικτού εγκλήματος ολοένα και χάνεται.
Αυτά τα κουφάρια για τους Τούρκους δεν υπήρξαν ποτέ. 1,5 εκατ. Αρμένιοι και 350.000 Έλληνες του Πόντου  εξαφανίστηκαν από το πρόσωπο της Γης χωρίς μέχρι σήμερα η Τουρκία να δώσει πειστικές εξηγήσεις.
Αυτοί στην Τουρκία, που αρνούνται ότι διαπράχθηκε η γενοκτονία των Αρμενίων, ελπίζουν ότι το πέρασμα του χρόνου θα κάνει τον κόσμο να ξεχάσει. Αλλά αποδεικνύεται ότι  η αλήθεια θάβεται δυσκολότερα από ότι οι άνθρωποι που παραμένουν άγνωστα θύματα ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας.. Η λέξη "Γενοκτονία" επινοήθηκε από τον Ραφαέλ Λέμπκιν, έναν Πολωνό δικηγόρο εβραϊκής καταγωγής, που άρχισε μια μεγάλη εκστρατεία για να αναγνωριστεί ως έγκλημα κάτω από τη διεθνή νομοθεσία έξω από συναισθηματικές προσεγγίσεις για το τι συνέβη στους Αρμένιους.Ο όρος κέρδισε τη διεθνή αποδοχή μετά που έχασε 49 συγγενείς στο ναζιστικό Ολοκαύτωμα.

Η Γαλλία ήδη αναγνωρίζει τη σφαγή των Αρμενίων ως γενοκτονία, προκαλώντας προβλέψιμη οργή, αλλά η πρόθεσή της να μετατρέψει την άρνησή της γενοκτονίας των Αρμενίων σε έγκλημα, έχει επισύρει ακόμη μεγαλύτερη οργή στην Άγκυρα.

Πολλές χώρες έχουν αναγνωρίσει τις δολοφονίες ως Γενοκτονία. Η Άγκυρα ως συνήθως απειλεί με οικονομικές και πολιτικές συνέπειες για τις χώρες αυτές, αλλά η λίστα περιλαμβάνει και τη Ρωσία, της οποίας οι σχέσεις με την Τουρκία είναι ισχυρότερες από ποτέ.

Είναι ντροπή για τη Βρετανία που δεν αναγνώρισε ποτέ τις σφαγές ως γενοκτονία, κρυπτόμενη πίσω από νομικίστικους ισχυρισμούς του τύπου ότι ο όρος δεν υπήρχε πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται να ενδιαφέρονται πιο πολύ για τη διαφύλαξη της βάσης τους στο Ιντσιρλίκ, στην ανατολική Τουρκία, από το να αναγνωρίσουν την Ιστορία σ' αυτήν την περιοχή, παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις του Πρόεδρου Ομπάμα.

Η Γαλλία και οι ΗΠΑ έχουν μεγάλες αρμένικες κοινότητες, που επέζησαν από ένα γεγονός το οποίο οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι ποτέ δε συνέβη. Υπήρξαν σχεδόν 2 εκατομμύρια Αρμένιοι στην ανατολική Τουρκία πριν το 1915, χωρίς μέχρι τώρα η τούρκικη κυβέρνηση να έχει δώσει λογικές εξηγήσεις τι συνέβη σ' αυτούς.

Πολλοί Τούρκοι δέχονται ότι οι πρόγονοί τους διέπραξαν ένα τρομερό έγκλημα και ότι η αναγνώριση και η αίτηση συγγνώμης είναι τα πρώτα βήματα στη συμφιλίωση με τους γείτονές τους στη σύγχρονη Αρμενία και στη διασπορά.

Η Αρμενία ήδη έχει αποκηρύξει κάθε αξίωση για διεκδίκηση των πάτριων εδαφών της. Μαζί με την φθίνουσα ομάδα των επιζώντων και των απογόνων τους, εκείνο που όλοι ζητάμε από την Τουρκία είναι να σταματήσει να ζει στην άρνηση.

Κυριακή 18 Δεκεμβρίου 2011

Ο λαός εναντίον του Πούτιν

  • Time Magazine
  • By Fareed Zakaria
Αλλά υπήρχε πάντα μια ρωσική κοινωνία των πολιτών, μικρή αλλά ζωντανή, που πάντρευε τις οικουμενικές αξίες με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι η Ρωσία του Τολστόι και Πάστερνακ, του Ζαχάρωφ και του Γκορμπατσόφ και που πάντα πίστευε ότι η μοίρα της Ρωσίας τη φέρνει με τη Δύση. Αυτή η Ρωσία δεν έχει πεθάνει υπό τον Πούτιν.

"Υπάρχουμε!" φώναζε το πλήθος στη Μόσχα Στη Ρωσία ακόμα και οι διαδηλωτές  έχουν μια λογοτεχνική και φιλοσοφική κλίση. Έχουν επίσης θάρρος. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι πολιτικοί αντίπαλοι του καθεστώτος του Βλαντιμίρ Πούτιν παρενοχλούνται, φυλακίζονται, βασανίζονται και σκοτώνονται. Παρόλα αυτά, αυτοί οι άνδρες και γυναίκες βγήκαν στους δρόμους, βαδίζοντας μέσα στο ρωσικό χειμώνα, ζητώντας τα ίδια πράγματα που έχουν ζητήσει όλοι οι διαδηλωτές σε όλο τον κόσμο - αξιοπρέπεια, κοινωνική ένταξη, συμμετοχή και ελευθερία Θα τα καταφέρουν στη Ρωσία;
Η Ρωσία έζησε για πρώτη φορά τέτοιου μεγέθους λαϊκές κινητοποιήσεις μετά τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Το οικοδόμημα του Πούτιν άρχισε να τρίζει.

Οι συνθήκες που οδήγησαν στην αραβική άνοιξη ήταν διαφορετικές. Όμως, ηγέτης όλων ήταν η αίσθηση της αποξένωσης και του αποκλεισμού από τις πολιτικές και οικονομικές δομές της εξουσίας της χώρας. Αυτή η αίσθηση είναι σήμερα ισχυρή στη Ρωσία. Σύμφωνα με έρευνα από το Κέντρο Levada, το 52% των Ρώσων πιστεύουν ότι η διαφθορά μεταξύ της ηγεσίας της χώρας είναι μεγαλύτερη τώρα από ό, τι ήταν ακόμη στη δεκαετία του 1990. (Το 2007 μόνο το 16% των ερωτηθέντων πίστευε αυτό).
 
Η αραβική άνοιξη αναφερόταν, επίσης,στη συνδεσιμότητα. Ένας νεανικός, ανήσυχος πληθυσμός με πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες τεχνολογίες ήταν σε θέση να βλέπει τον έξω κόσμο και να καταλαβαίνει τη δική του οπισθοδρομική κατάσταση. Η Ρωσία έχει γήρανση και  μείωση του πληθυσμού, αλλά οι διαδηλωτές στη Μόσχα, περιλαμβάνουν πολλούς νέους κατοίκους των πόλεων που συνδέονται με τον κόσμο με όλες τις νέες τεχνολογίες της πληροφορίας.
 
Η Ρωσία έχει επίσης ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που ήταν και μέρος της αραβικής εξέγερσης: την οικονομική ανάπτυξη που δημιούργησε μια νέα μεσαία τάξη και, με αυτην, την άνοδο των προσδοκιών. Στην Αίγυπτο και την Τυνησία, η οικονομία είχε ανάπτυξη για αρκετά χρόνια πριν από την έναρξη των διαμαρτυριών και η απελευθέρωση της οικονομίας άνοιξε νέες βιομηχανίες και κλάδους στον κόσμο. Στη Ρωσία, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σχεδόν διπλασιάστηκε την περίοδο 1998 - 2010 (σε σταθερές τιμές δολαρίου). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Πούτιν ήταν δημοφιλής για χρόνια. Φυσικά, η ρωσική οικονομία ανέβηκε λιγότερο λόγω των μεταρρυθμίσεων και περισσότερο λόγω των υψηλών τιμών του πετρελαίου (σήμερα φτάνει τα $ 100 το βαρέλι), οι οποίες δεν ενδυνάμωσαν τη ρωσική κοινωνία, αλλά το ρωσικό κράτος.
 
Το μεγάλο δράμα της ρωσικής ιστορίας εκτυλίχθηκε μεταξύ του κράτους και της κοινωνίας των πολιτών της. Με απλά λόγια, η Ρωσία είχε πάντα πάρα πολύ κράτος και ανεπαρκή κοινωνία. Οι ιστορικοί έχουν επισημάνει ότι το ρωσικό έθνος ήταν κυριολεκτικά περιουσία του τσάρου, όπου οι δουλοπάροικοι ήταν περισσότερο σαν σκλάβοι παρά απλοί εργαζόμενοι αγρότες και ότι η χώρα στερήθηκε οποιονδήποτε θεσμών  που να αμφισβητούσε την εξουσία της κυβέρνησης. Η κομμουνιστική κυριαρχία ενισχύθηκε μόνο απ' αυτά τα χαρακτηριστικά με τη δημιουργία ενός υπερκράτους που κυριάρχησε σε κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων. Όταν κατέρρευσε το 1991, αποδείχθηκε ότι από κάτω υπήρχε μόνο το χάος.
 
Αλλά υπήρχε πάντα μια ρωσική κοινωνία των πολιτών, μικρή αλλά ζωντανή, που πάντρευε τις οικουμενικές αξίες με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι η Ρωσία του Τολστόι και Πάστερνακ, του Ζαχάρωφ και του Γκορμπατσόφ και που πάντα πίστευε ότι η μοίρα της Ρωσίας τη φέρνει με τη Δύση. Αυτή η Ρωσία δεν έχει πεθάνει υπό τον Πούτιν. Στην πραγματικότητα, αναπτύσσεται αθόρυβα αλλά δυναμικά κατά την τελευταία δεκαετία. Σε ένα άρθρο στην Εφημερίδα του Τμήματος των  Διεθνών Υποθέσεων του Columbia University, η Debra Javeline και Sarah Lindemann-Komarova περιγράφουν μια Ρωσία όπου η κοινωνία των πολιτών έχει όλο και πιο μεγάλη επιρροή. Υπάρχουν πάνω από 650.000 μη κυβερνητικές οργανώσεις στη Ρωσία σήμερα. Πολλές από αυτές τις ομάδες δεν είναι απροκάλυπτα πολιτικές, αλλά στέκονται απέναντι από την κυβερνητική εξουσία και αποφάσεις - όπως για παράδειγμα για περιβαλλοντικούς λόγους - και μερικές φορές επικρατούν.
 
Φυσικά, το ρωσικό κράτος εξακολουθεί να είναι ισχυρό, κυρίαρχο και διάχυτο στην πολιτική και την οικονομία. Παρ' όλα τα ξεσπάσματα της αλλαγής, η εξουσία του κράτους, που ασκείται με μαεστρία από τον Πούτιν, θα έπρεπε να διακοπεί. Δεν είναι μόνο ότι ο Πούτιν έχει τη δυνατότητα να ανασυστήσει μερικά από τα μέσα του φόβου των ημερών της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι, επίσης, και το χρήμα. Το ρωσικό κράτος έχει στη διάθεσή του τους περισσότερους φυσικούς πόρους από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο: πετρέλαιο, φυσικό αέριο, διαμάντια, νικέλιο, χαλκό, αλουμίνιο. Αυτός ο πλούτος δίνει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα και να καταστείλει και να δωροδοκήσει τον πληθυσμό της.
 
Εξετάστε την εξής περίπτωση. Παρά το σάρωμα και τη δύναμη της Αραβικής Άνοιξης, δεν παράχθηκε πολιτική αλλαγή σε καμία πλούσια σε πετρέλαιο χώρα. Η επανάσταση ξεκίνησε στις ερήμους του Μαγκρέμπ στην Τυνησία. Γρήγορα παρέσυρε το Μαρόκο. Όμως, ακριβώς δίπλα βρίσκεται η Αλγερία, πιο καταπιεστική από οποιοδήποτε από αυτά και ακόμα ανέγγιχτη από τους ξεσηκωμούς. Μπορεί να την ονομάσουμε Αραβική Άνοιξη, αλλά η δυσαρέσκεια άρχισε 1,5 χρόνο νωρίτερα σε μια μη αραβική χώρα, το Ιράν, όταν το Πράσινο κίνημα βγήκε στους δρόμους. Όμως, το ιρανικό καθεστώς, το οποίο αγοράζει την υποστήριξη  και καταστέλλει με τις παραστρατιωτικές του δυνάμεις, εξακολουθεί να υφίσταται. Τα πλούσια σε πετρέλαιο κράτη του Κόλπου έχουν διασωθεί από τους άνεμους της αλλαγής - ακόμα και στο Μπαχρέιν, όπου η αντιπολίτευση έχει ισχυρή υποστήριξη.
 
Η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, όταν οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν σε περίπου $ 20 το βαρέλι. Αν ήταν να πέσει και πάλι, όπως προβλέπουν ορισμένοι, το ρώσικο κράτος θα έχανε το μεγαλύτερο περιουσιακό του στοιχείο. Και αν η κοινωνία των πολιτών της Ρωσίας μπορεί να παράγει ακόμα και μέτρια αλλαγή ενάντια σε αυτές τις πιθανότητες, θα ξαναγράψει την ιστορία.

Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011

Η πίσω πλευρά της Ουγγρικής διαφάνειας

  • International Herald Tribune
  • Charles Gati*

Η Ουγγαρία υπό τον Viktor Orban και το "Χριστιανικό, δεξιό και εθνικιστικό" κόμμα του δεν είναι πλέον μια δυτικού τύπου δημοκρατία.

Ο Orban έχει φέρει το πάνω κάτω στην ουγγρική πολιτική και οικονομία.

Όταν τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα να τηρούν τους κανόνες που είχαν εγκρίνει πριν από δύο δεκαετίες, οι δύο χώρες που αρνήθηκαν να υπογράψουν ήταν: η Βρετανία και η Ουγγαρία. ''Περίεργες συναναστροφές,'' σημείωναν οι The Financial Times σαρκαστικά. Μέσα σε λίγες ώρες, η Ουγγαρία υποχώρησε.
Στην καρδιά της Ευρώπης, μια χώρα ολισθαίνει σταθερά προς τον αυταρχισμό, υπό την ηγεσία ενός λαϊκιστή και εθνικιστή πρωθυπουργού. Τέτοια φαινόμενα είναι μεμονωμένα ή βρισκόμαστε στην απαρχή μιας γενικότερης αποσύνθεσης των δυτικών δημοκρατιών;
Ο πρωθυπουργός Viktor Orban ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει τη νέα συμφωνία στο Κοινοβούλιο, "επειδή θίγεται η κυριαρχία της χώρας''. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνησή του δεν είναι σε θέση να αγνοήσει την ΕΕ. Αυτή την εβδομάδα, ελπίζοντας να δανειστεί $10 με $ 15 δις προκειμένου να τα μετακυλήσει σε χρέη αξίας πάνω από $1,37 τρις σε ξένο συνάλλαγμα το 2012, έχει προγραμματίσει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η Ουγγαρία, κάποτε η ηγέτιδα χώρα του μετα-κομμουνιστικού μπλοκ, υπό τον πρωθυπουργό Viktor Orban, έχει γίνει μεταξύ των γειτόνων της ο ουραγός της Κεντρικής Ευρώπης .Διοικείται από το Fidesz, το κόμμα του κ. Orban, το οποίο αυτοχαρακτηρίζεται ως''χριστιανική, εθνικιστική δεξιά".

Μετά την αποφασιστική νίκη του στις εκλογές στα μέσα του 2010, το κόμμα στεκόταν στην κορυφή του κόσμου. Το 52,7 % των ψήφων που έλαβε μεταφράστηκε σε πλειοψηφία δύο τρίτων στο Κοινοβούλιο. Ο Orban έφερε το πάνω κάτω στην ουγγρική πολιτική και οικονομία Εμπνευσμένη από μακραίωνες εθνικιστικές παραδόσεις, η κυβερνητική προπαγάνδα ήλθε να συγκρίνει τις δυτικές τράπεζες με τα σοβιετικά τανκς και τις Βρυξέλλες με τη Μόσχα, ενώ οι μάλλον ασθενείς και πάρα πολύ σπάνιες κριτικές από την Ουάσιγκτον ή το Βερολίνο απορρίπτονταν θυμωμένα ως παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις.

Η επίσημη Ουγγαρία φανταζόταν τον εαυτό της ως μία νησίδα που περιβάλλεται από εξωτερικούς εχθρούς. Ο Orban, αν και και ηγείται μιας χώρας που είναι μέλος τόσο της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ, συνεχίζει να ισχυρίζεται προς το εσωτερικό του ακροατήριο ότι η Δύση βρίσκεται σε παρακμή.

Ο νέος βασικός νόμος ή σύνταγμα, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιαν. στηρίζεται στη χρυσή εποχή της ουγγρικής ιστορίας που ποτέ δεν υπήρξε, απηχώντας τις δεδηλωμένες αξίες του παλιού Βασιλείου της Ουγγαρίας. Ακόμη πιο επικίνδυνα, το Κοινοβούλιο περιόρισε την εξουσία του Συνταγματικού Δικαστηρίου, ενώ δημιούργησε διάφορα συμβούλια που υπερισχύουν του Κοινοβουλίου σε περίπτωση που η σημερινή κυβέρνηση χάσει την πλειοψηφία. Μέλη αυτών των συμβουλίων υπηρετούν θητεία εννέα ετών. Ο νέος νόμος για τα ΜΜΕ δεν είναι μόνο περιοριστικός. Έχει επαναφέρει και τη παλιά αυτολογοκρισία που επιτρέπει στους δημοσιογράφους και τους συντάκτες να διατηρούν τις θέσεις τους και να συνεχίζουν τις δραστηριότητές στην παραγωγή ειδήσεων.

Χωρίς να προβλέπονται έλεγχοι και  αντίβαρα στο νέο σύνταγμα, η Ουγγαρία δεν είναι πλέον μια δυτικού τύπου δημοκρατία. Πρόκειται για μία ανελεύθερη ή καθοδηγούμενη δημοκρατία με την έννοια ότι όλες οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τον Orban. Η Ουγγαρία είναι παρόμοια με τη Σλοβακία υπό τον Vladimir Meciar και την Πολωνία υπό την κυριαρχία των διδύμων Κατσίνσκι.

Αλλά, σε αντίθεση με τον Meciar ή κάποιον από τους αδελφούς Κατσίνσκι, ο Orban είναι ένας επιδέξιος πολιτικός και ένας πολύ ταλαντούχος ομιλητής. Παρά τον εξωφρενικό πρόσφατο ισχυρισμό του, δεν είναι ο Konrad Adenauer και ο υπουργός οικονομικών του δεν είναι ο Ludwig Erhard - αλλά  είναι πίσω στο τιμόνι μετά από δύο μεγάλες ήττες στις κάλπες το 2002 και το 2006. Ικανός να εγκαταλείπει με ευκολία παλαιότερες θέσεις, μπορεί να πείσει επίσης τη βάση του ότι παραμένει πιστός στις αρχές του.

Μέχρι τις τελευταίες εβδομάδες,ο Orban σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να αψηφήσει εν γένει τη Δύση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ειδικότερα. Έστειλε στο σπίτι της την ομάδα διαπραγματευτών του ΔΝΤ πριν 1,5 χρόνο και προχώρησε σε μια σειρά από ανορθόδοξες πολιτικές, προκειμένου να αποφύγει τις προϋποθέσεις που έθετε το ΔΝΤ και τα αντιλαϊκά μέτρα λιτότητας.

Για παράδειγμα, εθνικοποίησε τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία, έκανε τις τράπεζες να πληρώσουν τους αποκαλούμενους έκτακτους φόρους και ανάγκασε τους ξένους δανειστές να επιτρέψουν τους οφειλέτες να αποπληρώσουν τα δάνεια σε ξένο νόμισμα με τις αρχικές πολύ ευνοϊκές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ως αποτέλεσμα, και με το ουγγρικό φιορίνι σε μπελάδες, η Moody's αξιολογεί  την Ουγγαρία ως "σκουπίδι", ενώ τόσο η Fitch όσο και η Standard & Poor's θεωρεί τη χώρα ακριβώς μία θέση πάνω από "σκουπίδι".

Εάν καταρρεύσουν οι διαπραγματεύσεις με την ομάδα της ΔΝΤ-ΕΕ, η Ουγγαρία δε θα είναι σε θέση να πληρώσει τα χρέη της μέχρι το Μάρτιο ή τον Απρίλιο.

Γι αυτό θα υπάρξει μια συμφωνία. Ο Orban θα πρέπει να ταπεινώσει τον εαυτό του με την αποδοχή των όρων που έχει ορκιστεί να απορρίψει. Αυτός όμως θα το κάνει. Στη συνέχεια, θα βρει έναν τρόπο να πει στους υποστηρικτές του ότι προστάτεψε την ουγγρική κυριαρχία και εμπόδισε την ξένη ανάμειξη. Δυστυχώς, πολλοί από αυτούς θα πιστέψουν τον ισχυρισμό του ότι οι ζητιάνοι μπορούν να επιλέγουν.

Η Ουγγαρία δεν μπορεί να παραμείνει έτσι για πολύ. Είναι αλήθεια ότι η αντιπολίτευση είναι διχασμένη, αλλά η υποστήριξη προς τον Orban φθίνει. Στις 10 Δεκ., για πρώτη φορά, μία φιλοκυβερνητική εβδομαδιαία εφημερίδα, η Heti Valasz, δημοσίευσε ένα δριμύ άρθρο κατά της εμφάνισής του στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. Σχεδόν σίγουρα εμπνευσμένο από πιο μετριοπαθείς συνεργάτες του κ. Orban, το άρθρο είναι ένα πρώιμο σημάδι της απογοήτευσή τους για την οικονομικές ταλαντεύσεις και τις πολιτικές ακροβασίες του.

*Ο Charles Gati είναι καθηγητής και προσωρινός διευθυντής των Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών της Σχολής Johns Hopkins στο Πανεπιστήμιο Προηγμένων Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον.

Δευτέρα 12 Δεκεμβρίου 2011

Η Ύφεση και η Δημοκρατία

  • The New York Times
  • By Paul Κrugman
Τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης τεκμηρίωσε μια απότομη πτώση της υποστήριξης της κοινής γνώμης για τη δημοκρατία στις "νέες χώρες της ΕΕ", για τα έθνη που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Όπως ήταν αναμενόμενο, η απώλεια της πίστης στη δημοκρατία είναι μεγαλύτερη στις χώρες που υπέστησαν τις βαθύτερες οικονομικές υφέσεις.

Είναι ώρα ν' αρχίσουμε να ονομάζουμε την τρέχουσα κατάσταση αυτό που πραγματικά είναι: Ύφεση. Είναι αλήθεια ότι δεν είναι μια πλήρης επανάληψη της Μεγάλης Ύφεσης, αλλά αυτό δε λέει τίποτα. Η ανεργία στην Αμερική και στην Ευρώπη παραμένει καταστροφικά υψηλή. Οι ηγέτες και οι θεσμοί γίνονται όλο και πιο αναξιόπιστοι. Και οι δημοκρατικές αξίες είναι υπό πολιορκία.
 
Με την τελευταία διαπίστωση δεν κινδυνολογώ. Στον πολιτικό και στον οικονομικό τομέα είναι σημαντικό να μην πέσουμε στην
παγίδα του "δεν είναι τα πράγματα τόσο άσχημα". Η υψηλή ανεργία δεν είναι O.K. μόνο και μόνο επειδή δεν έχει χτυπήσει τα επίπεδα του1933. Οι δυσοίωνες πολιτικές τάσεις δεν πρέπει να απορρίπτονται μόνο επειδή δεν υπάρχει ο Χίτλερ στον ορίζοντα.
Ας μιλήσουμε, ειδικότερα, για το τι συμβαίνει στην Ευρώπη - όχι επειδή όλα είναι καλά με την Αμερική, αλλά λόγω του ότι η σοβαρότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών εξελίξεων δεν είναι ευρέως κατανοητή.

Πρώτα απ 'όλα, η κρίση του ευρώ σκοτώνει το ευρωπαϊκό όνειρο. Το κοινό νόμισμα, το οποίο υποτίθεται ενώνει τα έθνη, έχει αντιθέτως δημιουργήσει μια πικρή ατμόσφαιρα.


Ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτωρ Όρμπαν, βρίσκεται στο επίκεντρο κριτικής για τις αντιδημοκρατικές πράξεις και προθέσεις του. Η Οικονομική Ύφεση θα κλονίσει τις δημοκρατικές αξίες;
Συγκεκριμένα, οι απαιτήσεις για ολοένα και πιο σκληρή λιτότητα, χωρίς παράλληλη προσπάθεια για την ενίσχυση της ανάπτυξης, έχουν κάνει διπλή ζημιά. Έχουν αποτύχει στην οικονομική πολιτική, επιδεινώνοντας την ανεργία, χωρίς να αποκαθιστούν την εμπιστοσύνη. Μια πανευρωπαϊκή ύφεση φαίνεται πλέον πιθανή καθώς διαφαίνεται η άμεση απειλή της οικονομικής κρίσης. Και έχουν δημιουργήσει τεράστια οργή, με πολλούς Ευρωπαίους έξαλλους με αυτό που γίνεται αντιληπτό, δίκαια ή άδικα (στην πραγματικότητα λίγο κι από τα δύο), ως αδέξια επίδειξη της γερμανικής δύναμης.
Κανείς γνώστης της Ιστορίας της Ευρώπης δεν μπορεί να μη δει σε αυτό την αναβίωση της εχθρότητας, χωρίς να αισθάνεται ένα ρίγος. Όμως μπορεί να υπάρχουν χειρότερα πράγματα που συμβαίνουν.
Δεξιοί λαϊκιστές βρίσκονται σε άνοδο στην Αυστρία, όπου το Κόμμα της Ελευθερίας (του οποίου ο ηγέτης συνηθίζει να έχει νεοναζιστικές τάσεις) στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται ώμο με ώμο με τα καθιερωμένα κόμματα, ενώ στη Φινλανδία το αντι-μεταναστευτικό κόμμα Πραγματικοί Φινλανδοί έκανε μια ισχυρή εκλογική εμφάνιση τον περασμένο Απρίλιο. Και αυτές είναι πλούσιες χώρες οι οικονομίες των οποίων έχουν κρατηθεί αρκετά καλά. Τα πράγματα φαίνονται ακόμη πιο δυσοίωνα στα φτωχότερα έθνη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης τεκμηρίωσε μια απότομη πτώση της υποστήριξης της κοινής γνώμης για τη δημοκρατία στις "νέες χώρες της ΕΕ", για τα έθνη που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Όπως ήταν αναμενόμενο, η απώλεια της πίστης στη δημοκρατία είναι μεγαλύτερη στις χώρες που υπέστησαν τις βαθύτερες οικονομικές υφέσεις.
Και τουλάχιστον σε ένα έθνος, την Ουγγαρία, τώρα που μιλάμε, οι δημοκρατικοί θεσμοί υπονομεύονται.


Ένα από τα σημαντικότερα κόμματα της Ουγγαρίας, το Jobbik, είναι ένας εφιάλτης από τη δεκαετία του 1930: είναι εναντίον των Ρομά (Τσιγγάνων), είναι αντισημιτικό και είχε ακόμη και έναν παραστρατιωτικό βραχίονα. Αλλά η άμεση απειλή προέρχεται από το Fidesz, το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα.
Το Fidesz κέρδισε με συντριπτική κοινοβουλευτική πλειοψηφία τον περασμένο χρόνο, τουλάχιστον εν μέρει για οικονομικούς λόγους. Η Ουγγαρία δεν είναι στο ευρώ, αλλά υπέφερε σοβαρά λόγω του δανεισμού μεγάλης κλίμακας σε ξένα νομίσματα και επίσης, για να είμαι ειλικρινής, εξ αιτίας της κακοδιαχείρισης και τη διαφθοράς από ένα μέρος των τότε αριστερών - φιλελευθέρων κομμάτων. Τώρα, το Fidesz, που είναι χωμένο μέσα σε ένα νέο Σύνταγμα από την περασμένη άνοιξη που ψηφίστηκε κομματικά, φαίνεται να είναι αποφασισμένο να κρατηθεί μόνιμα στην εξουσία.
Οι λεπτομέρειες είναι πολύπλοκες. Ο Kim Lane Scheppele, ο οποίος είναι διευθυντής της Νομικής του Princeton και του προγράμματος Δημοσίων Υποθέσεων - και παρακολουθεί
εκ του σύνεγγυς την ουγγρική κατάσταση  - μου λέει ότι το Fidesz υποστηρίζει συγκαλυμμένα μέτρα για την καταστολή της αντιπολίτευσης. Μια πρόταση εκλογικού νόμου δημιουργεί αποκλειστικές περιοχές που έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι σχεδόν αδύνατο για άλλα κόμματα να σχηματίσουν κυβέρνηση. Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει παραβιαστεί και τα δικαστήρια είναι γεμάτα με πιστούς στο κόμμα. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης έχουν μετατραπεί σε κομματικά όργανα και υπάρχει καταστολή στα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Και μια προτεινόμενη συνταγματική προσθήκη θα ποινικοποιήσει καθοριστικά το κορυφαίο αριστερό κόμμα.
Όλα αυτά μαζί συμπυκνώνουν την αποκατάσταση της αυταρχικής εξουσίας, κάτω από ένα χάρτινο λεπτό πέπλο δημοκρατίας, στην καρδιά της Ευρώπης. Και είναι ένα δείγμα του τι ακόμη περισσότερο μπορεί να συμβεί αν αυτή η ύφεση συνεχιστεί.
Δεν είναι σαφές τι μπορεί να γίνει για την
επίδειξη αυταρχισμού της Ουγγαρίας. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, προς τιμήν του, ενδιαφέρεται σε μεγάλο βαθμό για την υπόθεση, αλλά αυτό είναι ουσιαστικά ένα ευρωπαϊκό θέμα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχασε την ευκαιρία να αποτρέψει εν τη γενέσει της την αρπαγή εξουσίας  - εν μέρει επειδή το νέο Σύνταγμα χώθηκε μέσα στην Ουγγαρία, ενώ κατείχε την εκ περιτροπής προεδρία της Ένωσης. Είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιστραφεί η διαδικασία τώρα. Ωστόσο, οι ηγέτες της Ευρώπης θα ήταν καλύτερα να το επιχειρήσουν παρά να κινδυνεύουν να χάσουν όλα όσα αντιπροσωπεύουν.
Και πρέπει επίσης να επανεξετάσουν τις αποτυχημένες οικονομικές πολιτικές τους. Εάν δεν το κάνουν, θα υπάρξουν περισσότερες υπαναχωρήσεις σχετικά με τη δημοκρατία - και η διάλυση του ευρώ μπορεί να είναι η μικρότερη από τις ανησυχίες τους.

Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011

Στροφή 180 μοιρών

Γιατί πριν ένα χρόνο η προοπτική εξόδου αποτελούσε το απόλυτο διαπραγματευτικό όπλο της χώρας μας και σήμερα το ισχυρότερο μέσο πίεσης προς εμάς; Εκτός από την παταγώδη αποτυχία του Παπανδρέου, που τον οδήγησε σε φυγή, κατά τα Καραμανλικά πρότυπα του '09, ποιες ήταν οι ευθύνες του Σαμαρά; Σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο συνέβαλε σε μια σοβαρή μεταρρυθμιστική προσπάθεια από τη θέση ενός σύγχρονου κεντροδεξιού ηγέτη;

Ποιος δε θυμάται τον αξέχαστο Ηλιόπουλο στο ρόλο του Ψευτοθόδωρου, στο "Ζητείται Ψεύτης", όπου χρησιμοποιούσε το τηλέφωνο με το κομμένο καλώδιο και τον αξεπέραστο Κωνσταντάρα στο ρόλο του Μαυρογιαλούρου, στο "Υπάρχει και Φιλότιμο", με την περίφημη ατάκα "θα σας εξαφανίσωμεν...θα..θα..." κ.τ.λ.Άλλωστε ακόμη και τώρα τα παίζουν στη τηλεόραση και δεν κουραζόμαστε να τα βλέπουμε και να τα ξαναβλέπουμε.

Είχανε λοιπόν κομμένα τηλέφωνα και κοροϊδεύανε τον κόσμο; Βγάζανε λόγους και μπερδεύανε τα λόγια τους και αντί να λένε "θα σας εξασφαλίσωμεν" λέγανε " θα σας εξαφανίσωμεν"; Ασφαλώς όχι. Αλλά πολλές φορές ο ασφαλέστερος τρόπος για να καταδείξεις την δεινή πραγματικότητα είναι η υπερβολή. Εκείνο λοιπόν που λέω είναι ότι ακόμη και σήμερα, μέσα σ' αυτήν τη λαίλαπα που έχει ξεσπάσει, υπάρχουν πολιτικοί που εξακολουθούν να πολιτεύονται με μεθόδους περασμένων δεκαετιών και σαφέστατα ξεκομμένοι από τις ανάγκες της κοινωνίας.

Και ας αφήσουμε πια στην άκρη το επιχείρημα ότι οι συνθήκες και το διακύβευμα επιβάλλουν αναπροσαρμογή των πολιτικών επιλογών και άρα σήμερα δικαιούμαστε να λέμε ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που λέγαμε χθες χωρίς τον κίνδυνο να χαρακτηριστούμε ως κολωτούμπες.

Μια ματιά στη σύγχρονη πολιτική ιστορία του τόπου να ρίξουμε, θα βρούμε πλείστα όσα παραδείγματα πολιτικής αναστροφής - ας αποφύγω το όρο κολωτούμπα - με το απλούστατο και αφοπλιστικό επιχείρημα ότι "οι συνθήκες άλλαξαν" κ.τ.λ. κ.τ.λ. Πώς, π.χ., ο Ανδρέας Παπανδρέου εγκατέλειψε την αντιευρωπαϊκή του ρητορία, με την οποία όμως είχε κατακτήσει προηγουμένως την εξουσία; Πώς ο γιος του Γιώργος από το περιβόητο " λεφτά υπάρχουν", με το οποίο επίσης αναρριχήθηκε στην εξουσία, έφτασε να εφαρμόζει αυτήν τη σκληρή - και ταυτόχρονα αναποτελεσματική - πολιτική; Μα με το επιχείρημα ότι οι συνθήκες αλλάζουν, το διακύβευμα είναι δυσανάλογο με την άσκοπη εμμονή σε διακυρηγμένες πολιτικές και διάφορα τέτοια που τα ακούσαμε άπειρες φορές, πάντοτε όμως μετά την επίτευξη του κύριου στόχου που ήταν η κατάκτηση ή νομή της εξουσίας.

Και έρχεται τώρα ο Σαμαράς, πιστός σ' αυτήν την πολιτική παράδοση, για την οποία πλέον μας κράζουν οι πάντες, και διαπιστώνει ότι αυτά που μας έλεγε περί επαναδιαπραγμάτευσης, μείωσης των φορολογικών συντελεστών και όλα τα συναφή, τελούν υπό την έγκριση της Τρόικας. Θα τρελλαθούμε. Υπάρχει έστω και ένας Έλληνας που να μην έχει αντιληφθεί, όχι τώρα, αλλά εδώ και ενάμιση χρονο, ότι τα πάντα τελούν υπό την υπέρτατη έγκριση και εποπτεία της Τρόικας; Ε λοιπόν αυτό που και ο τελευταίος Έλληνας αντιλαμβάνεται αυθόρμητα και αβίαστα έρχεται και το διαπιστώνει ο αρχηγός ενός μεγάλου κόμματος, ένα βήμα πριν το άλμα προς την πρωθυπουργία. Είναι αυτό δείγμα πολιτικού ηγέτη, που μπορείς να τον εμπιστευτείς; Επειδή προφανώς διαπιστώνει ότι αυτός θα είναι που θα εφαρμόσει το νέο σκληρότερο μνημόνιο, από τον ακραίο αντιμνημονιακό λόγο, που του απέφερε όντως πολιτικά οφέλη, πέφτει τώρα στον απόλυτο συμβιβασμό.

Έχουμε λοιπόν μπροστά μας μια στροφή 180 μοιρών, επειδή, όπως μας λέει, διακυβεύονται υπέρτερα αγαθά, όπως η έξοδός μας από τη ζώνη του ευρώ και την Ε.Ε. Κανείς όμως δεν αισθάνεται την ανάγκη να μας εξηγήσει γιατί φτάσαμε ως εδώ. Γιατί πριν ένα χρόνο η προοπτική εξόδου αποτελούσε το απόλυτο διαπραγματευτικό όπλο της χώρας μας και σήμερα το ισχυρότερο μέσο πίεσης προς εμάς; Εκτός από την παταγώδη αποτυχία του Παπανδρέου, που τον οδήγησε σε φυγή, κατά τα Καραμανλικά πρότυπα του '09, ποιες ήταν οι ευθύνες του Σαμαρά; Σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο συνέβαλε σε μια σοβαρή μεταρρυθμιστική προσπάθεια από τη θέση ενός σύγχρονου κεντροδεξιού ηγέτη;

Δύο χρόνια τώρα κατακεραύνωνε τους πάντες και τα πάντα, από την Ελληνική κυβέρνηση μέχρι την Ε.Ε. και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, προτιμούσε να οδηγείται σε απόλυτη πολιτική απομόνωση στα ευρωπαϊκά fora, προκειμένου να μη νοθεύει τον αντιμνημονιακό του λόγο, να μας μιλάει για εθνικές αξιοπρέπειες αρνούμενος να υπογράψει επιστολές προς τους δανειστές μας και σε μία βραδιά ν' αλλάζει άρδην την πολιτική του, για να να μη μας πετάξουν έξω από το ευρώ και την Ε.Ε. Αν αυτό δεν είναι η επιτομή του παλαιοκομματισμού και του λαϊκισμού τότε τι είναι; Αν η συλλογιστική του ¨όσα έλεγα χθες τα λέω και σήμερα, αλλά πρέπει να έχουμε και την έγκριση της Τρόικας¨ δεν είναι η βασική αρχή του Μακιαβελισμού, βάσει της οποίας ο ηγέτης δικαιούται να λέει και να κάνει ό, τι επιθυμεί αρκεί να εξυπηρετείται ο σκοπός του, τότε ζούμε σ' έναν όμορφο κόσμο ηθικό, αγγελικά πλασμένο.

Με λίγα λόγια, ο Σαμαράς οδεύει προς την πρωθυπουργία, αφού προηγουμένως ανακάλυψε την Αμερική, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Τρόικα και διαπιστώνει, με πόνο ψυχής είναι αλήθεια, λόγω της εθνικής αξιοπρέπειας που τον διακρίνει, ότι πρέπει να ερωτάται πριν αποφασιστεί οτιδήποτε. Επομένως αν κάποιοι πίστευαν ότι με το Σαμαρά θα δούνε ένα άλλο "μείγμα πολιτικής" είναι καιρός ν' αρχίσουν να αναθεωρούν τις απόψεις τους. Το μόνο μείγμα που μπορούν να περιμένουν είναι ενας ιδιόμορφος πολιτικός αχταρμάς από μεγάλα λόγια περί εθνικής αξιοπρέπειας, επαναδιαπραγμάτευσης, φορολογικής αναπροσαρμογής μαζί με την σκληρή πραγματικότητα της Τρόικας.

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011

Σκοτώνοντας το Ευρώ

  • The New York Times
  • By Paul Krugman
Δεν πειράζει που η οικονομία της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη, σε γενικές γραμμές, περίπου τόσο μεγάλη όσο είναι του Μαϊάμι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αυτό το σημείο, οι αγορές έχουν χάσει την πίστη στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο, οδηγώντας σε αύξηση των επιτοκίων ακόμη και για χώρες όπως η Αυστρία και η Φινλανδία, που η ασωτία είναι σχεδόν άγνωστη λέξη.

Μπορεί το ευρώ να σωθεί; Πριν από λίγο καιρό μας έλεγαν ότι το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα ήταν μια ελληνική χρεοκοπία. Τώρα, φαίνεται πολύ πιθανή μια πολύ ευρύτερη καταστροφή . 

Είναι αλήθεια ότι η πίεση της αγοράς μειώθηκε λίγο την Τετάρτη όταν οι κεντρικές τράπεζες έκαναν μια θεαματική ανακοίνωση σχετικά με τα διευρυμένα πιστωτικά όρια (τα οποία, στην πραγματικότητα, δεν έκαναν σχεδόν καμία πραγματική διαφορά). Αλλά ακόμα και οι αισιόδοξοι τώρα βλέπουν την Ευρώπη να οδηγείται στην ύφεση, ενώ οι απαισιόδοξοι προειδοποιούν ότι το ευρώ μπορεί να γίνει το επίκεντρο μιας άλλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Η θεωρία της μόλυνσης και του ντόμινο δείχνει να επιβεβαιώνεται. Το πρόβλημα αγγίζει πλέον τον πυρήνα της Ευρωζώνης. Θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων οι Ευρωπαίοι ηγέτες ή θα συνεχιστεί η πορεία προς την καταστροφή;
Πώς πάνε τόσο στραβά τα πράγματα; Η απάντηση που ακούμε όλη την ώρα είναι ότι η κρίση του ευρώ προκλήθηκε από δημοσιονομική ανευθυνότητα. Ανοίξτε την τηλεόρασή σας και είναι πολύ πιθανό να βρείτε κάποια αυθεντία να δηλώνει ότι εάν η Αμερική δεν μειώσει τις δαπάνες θα καταλήξει σαν την Ελλάδα. Ελλάδααααααα!

Αλλά η αλήθεια είναι σχεδόν το αντίθετο. Παρά το γεγονός ότι οι ηγέτες της Ευρώπης συνεχίζουν να επιμένουν ότι το πρόβλημα είναι οι πάρα πολύ υψηλές δαπάνες των χρεωμένων χωρών, το πραγματικό πρόβλημα είναι οι πολύ μικρές δαπάνες της Ευρώπης ως σύνολο. Και στην προσπάθειά τους να διευθετήσουν το ζήτημα απαιτώντας όλο και πιο σκληρή λιτότητα, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να γίνει η κατάσταση χειρότερη.


Η ιστορία μέχρι τώρα: Στα χρόνια που προηγήθηκαν της κρίσης του 2008, η Ευρώπη, όπως η Αμερική, έχασε τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος και συσσώρευσε χρέη. Στην περίπτωση της Ευρώπης, ωστόσο, μεγάλο μέρος του δανεισμού, έγινε εντός των συνόρων, όπως τα κεφάλαια από τη Γερμανία που έρρευσαν προς τη νότια Ευρώπη. Ο δανεισμός αυτός θεωρήθηκε ως χαμηλού κινδύνου. Αλλά για σταθείτε, οι αποδέκτες τα λάμβαναν όλα σε ευρώ, επομένως τι θα μπορούσε να πάει στραβά;


Το μεγαλύτερο μέρος, επί τη ευκαιρία, ήταν δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα, όχι προς τις κυβερνήσεις. Μόνο η Ελλάδα είχε μεγάλα ελλείμματα του προϋπολογισμού κατά τη διάρκεια των καλών χρόνων. Η Ισπανία είχε όντως πλεόνασμα στις παραμονές της κρίσης.


Στη συνέχεια, η φούσκα έσκασε. Οι ιδιωτικές δαπάνες στα χρεωμένα κράτη μειώθηκαν απότομα. Και το ερώτημα που
θα έπρεπε οι Ευρωπαίοι ηγέτες  να συζητήσουν, ήταν πώς να εμποδίσουν αυτές οι περικοπές των δαπανών να προκαλέσουν μια πανευρωπαϊκή ύφεση.

Αντ 'αυτού, όμως, αντέδρασαν στην αναπόφευκτη, οφειλόμενη σ
την αύξηση των ελλειμμάτων, ύφεση, απαιτώντας όλες οι κυβερνήσεις - και όχι μόνο εκείνων των χρεωμένων κρατών - να προχωρήσουν σε δραστική μείωση των δαπανών και σε αύξηση των φόρων. Οι προειδοποιήσεις ότι αυτό θα εμβαθύνει την ύφεση αγνοήθηκαν. "Η ιδέα ότι τα μέτρα λιτότητας θα μπορούσαν να προκαλέσουν στασιμότητα είναι εσφαλμένη", δήλωσε στη συνέχεια ο Jean-Claude Trichet, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Γιατί; Επειδή "οι πολιτικές που εμπνέουν εμπιστοσύνη θα προωθήσουν και δεν θα παρεμποδίσουν την οικονομική ανάκαμψη".

Αλλά η νεράιδα της εμπιστοσύνης δεν εμφανίστηκε.


Σταθείτε, υπάρχει και κάτι ακόμη. Στα χρόνια του εύκολου κέρδους, οι μισθοί και οι τιμές στη Νότια Ευρώπη αυξήθηκαν σημαντικά ταχύτερα από ό, τι στη Βόρεια Ευρώπη. Η απόκλιση αυτή πρέπει τώρα να αντιστραφεί, είτε μέσω της πτώσης των τιμών στο νότο, είτε μέσω της αύξησης των τιμών στα βόρεια. Κάτι το οποίο σημαίνει: Αν η Νότια Ευρώπη αναγκαστεί να ξεφουσκώσει στο δρόμο της προς την ανταγωνιστικότητα, αυτό αφενός μεν θα το πληρώσει πολύ ακριβά στην αγορά εργασίας αφετέρου θα επιδεινώσει τα προβλήματα του χρέους της. Οι πιθανότητες επιτυχίας θα ήταν πολύ μεγαλύτερες αν το χάσμα έκλεινε μέσω αύξησης των τιμών στα βόρεια.


Αλλά για να κλείσει το χάσμα μέσω της αύξησης των τιμών στα βόρεια, αυτοί που χαράζουν πολιτική θα πρέπει να αποδεχθούν την προσωρινή αύξηση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο. Και έχουν καταστήσει σαφές ότι αυτό δεν το αποδέχονται. Τον περασμένο Απρίλιο, πράγματι, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια, αν και ήταν προφανές για τους περισσότερους παρατηρητές ότι ο βασικός πληθωρισμός ήταν, αν μη τι άλλο, πολύ χαμηλά.


Και
δεν ήταν ίσως τυχαίο ότι τον Απρίλιο, επίσης, η κρίση του ευρώ εισήλθε σε νέα, δύσκολη φάση. Δεν πειράζει που η οικονομία της Ελλάδας είναι στην Ευρώπη, σε γενικές γραμμές, περίπου τόσο μεγάλη όσο είναι του Μαϊάμι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αυτό το σημείο, οι αγορές έχουν χάσει την πίστη στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο, οδηγώντας σε αύξηση των επιτοκίων ακόμη και για χώρες όπως η Αυστρία και η Φινλανδία, που η ασωτία είναι σχεδόν άγνωστη λέξη. Και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Ο συνδυασμός της λιτότητας για όλους και μια κεντρική τράπεζα που να έχει μία νοσηρή εμμονή με τον πληθωρισμό, καθιστά ουσιαστικά αδύνατο για τις χρεωμένες χώρες να ξεφύγουν από την παγίδα του χρέους τους και είναι, ως εκ τούτου, μια συνταγή για ευρείες αθετήσεις χρεών, καταρρεύσεις τραπεζών και γενική οικονομική κατάρρευση.

Ελπίζω, για χάρη μας και χάρη τους, οι Ευρωπαίοι θα αλλάξουν πορεία πριν να είναι πολύ αργά. Αλλά, για να είμαι ειλικρινής, δεν πιστεύω ότι θα το κάνουν. Στην πραγματικότητα, αυτό που είναι πολύ πιο πιθανό, είναι ότι θα συνεχίσουν το δρόμο προς την καταστροφή.


Στην Αμερική, όπως στην Ευρώπη, η οικονομία συρρικνώθηκε λόγω των προβληματικών οφειλετών - στην περίπτωσή μας, κυρίως λόγω των ιδιοκτητών κατοικίας. Και εδώ, επίσης, χρειαζόμαστε απεγνωσμένα επεκτατικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές για τη στήριξη της οικονομίας, καθώς οι οφειλέτες αγωνίζονται για να επανέλθουν στην οικονομική υγεία. Ωστόσο, όπως στην Ευρώπη, η δημόσια συζήτηση κυριαρχείται από επιπλήξεις για τα ελλείμματα και εμμονές για τον πληθωρισμό.


Έτσι την επόμενη φορά που θα ακούσετε κάποιον που ισχυρίζεται ότι αν δεν μειώσουμε τις δαπάνες θα μετατραπούμε σε Ελλάδα, η απάντησή σας πρέπει να είναι ότι αν μειώσουμε τις δαπάνες, ενώ η οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε ύφεση, θα μετατραπούμε σε Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, είμαστε σε καλό δρόμο.

Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου 2011

Η διάσωση του ευρώ θα αναδείξει χειρότερα προβλήματα για την Ευρώπη

Μπροστά σε καταστροφικές επιλογές

  • Foreign Affairs
  • By Vivien A. Schmidt*
Οι κρίσεις της ΕΕ δεν είναι απλώς οικονομικές και κοινωνικές. Είναι επίσης πολιτικές. Η πολιτική στην Ευρώπη ήδη ασκείται όλο και περισσότερο σε εθνικό επίπεδο. Ο ευρωσκεπτικισμός είναι σε άνοδο τόσο στη νότια Ευρώπη, όπου οι πολίτες θεωρούν ότι η Ε.Ε. επιβάλλει άσκοπα σκληρή λιτότητα για να εξευμενίσει τη Βόρεια Ευρώπη, όσο και στο Βορρά, όπου οι πολίτες θεωρούν την ΕΕ ότι επιβάλλει περιττό υψηλό κόστος στην διάσωση του Νότου. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κάνει ελάχιστα για να αντιμετωπίσουν αυτές τις αντιλήψεις.


Η ΕΕ έχει προσπαθήσει κατ 'επανάληψη, και απέτυχε επανειλημμένα, να ηρεμήσει τις αγορές. Αυτό δεν οφείλεται στο ότι δεν έχει κάποια λύση στα χέρια της. Εξετάστε τρία πράγματα: να καταστεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ένας δανειστής εσχάτης ανάγκης,η μετάδοση της ανόδου των spread περιορίζεται  μέσω των ευρωομολόγων της ευρωζώνης ή γίνεται μαζική αύξηση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και αρχίζει στα σοβαρά η διάσωση των αδύναμων οικονομιών.
Δεν πιστεύω να μετράνε τα δέκα βήματα...λέτε;
Οποιαδήποτε από αυτές τις λύσεις θα επαναφέρει την εμπιστοσύνη και να οδηγήσει σε σταθερότητα, αλλά κάθε ένα από αυτά είναι πιο εύκολο στα λόγια παρά στην πράξη. Η πρώτη και αναμφισβήτητα η καλύτερη λύση - όπου η ΕΚΤ αγοράζει απλά το χρέος χωρίς όρια από την Ιταλία ή οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος που αντιμετωπίζει πρόβλημα - είναι νομικά αμφισβητήσιμη, δυνάμει της συνθήκης της ΕΕ, πολύ περισσότερο όταν το Βερολίνο απορρίπτει την ιδέα, κάνοντας λόγο για περιορισμένη αρμοδιότητα της τράπεζας και ότι θα μπορούσε να προκαλέσει πληθωρισμό. Η δημιουργία ευρωομολόγων είναι μια πολιτική που δεν αγγίζεται από τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες που είναι δύσπιστες απέναντι στους σπάταλους, επιρρεπείς σε κρίσεις ομολόγους τους στο νότο. Και οι ηγέτες της ευρωζώνης έχουν ήδη προσπαθήσει - ανεπιτυχώς - να δημιουργήσουν ένα μεγαλύτερο EFSF φθηνά, ζητώντας από τις χώρες του BRIC (σ. μετ. Brazil, Russia, India and China) να το χρηματοδοτήσουν.

Με απλά λόγια, οι αγορές ξεφτίζουν, επειδή οι χώρες της ευρωζώνης έχουν αποτύχει να προχωρήσουν πέρα ​​από ημίμετρα για την επίλυση της κρίσης. Όσο περισσότερο καθυστερούν τη λήψη κάθε μία από τις τρεις πιθανές λύσεις, τόσο ωθούν πιο κοντά στο χείλος της καταστροφής τις αγορές.

Αλλά εδώ είναι το πρόβλημα: αν η ευρωζώνη επιβιώσει, οι συνέπειες μπορεί να είναι εξίσου καταστροφικές. Η λιτότητα θα είναι τροχοπέδη για την ανάπτυξη στο κέντρο και στα βόρεια της Ευρώπης και για την ανταγωνιστικότητα στο νότο. Προσθέστε σε αυτό την αύξηση της ανεργίας, των ανισοτήτων και της φτώχειας και η ήπειρος έχει προετοιμάσει μια συνταγή για την άνοδο της κοινωνικής αναταραχής και της πόλωσης προς τα πολιτικά άκρα. Μέχρις ότου να συνειδητοποιήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες το θεμελιώδες ελάττωμα στην τρέχουσα προσέγγισή τους - έλλειψη πραγματικής πολιτικής και οικονομικής ολοκλήρωσης - δε θα υπάρξει ένα ορατό τέλος στην κρίση.
 
Πρώτον, θεωρείστε ότι το ευρώ οδεύει προς την πυρά. Η Ευρώπη θα υποστεί μια μεγάλη και οδυνηρή μεταμόρφωση. Πώς ακριβώς θα συμβεί αυτό παραμένει αβέβαιο, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα ήταν άσχημο. Αρκεί να σκεφτείτε τα spreads στο Ιταλικό ή Ισπανικό χρέος να περνάνε το 10%. Τότε θα φτωχεύσει ο ένας μετά τον άλλον. Η Γαλλία σίγουρα θα ακολουθούσε, λόγω της έκθεσης των τραπεζών της στο ιταλικό χρέος, κατόπιν ακόμη και η Γερμανία. Η ΕΕ παρ' όλα αυτά επιβιώνει όπως είναι, μαζί με την ενιαία αγορά. Αλλά κάπου εδώ τελειώνουν οι βεβαιότητες.
 
Θα μπορούσε να προκύψει ένα από τα δύο μετα-ευρώ σενάρια . Στο πρώτο, μια μικρή ομάδα χωρών της Βόρειας Ευρώπης που κινούνται γύρω από τη Γερμανία, θα δημιουργήσουν ένα νέο νόμισμα εκτός της ευρωζώνης, και, αναμφισβήτητα μία Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόβλημα είναι ότι το νέο νόμισμα θα ανεβάσει στα ύψη στην αξία του από τη μια μέρα στην άλλη, διότι, χωρίς την ιξισορρόπιση από τον λιγότερο ανταγωνιστικό νότο, θα γίνει πάρα πολύ ισχυρό για να διατηρήσει τον ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό των οικονομιών τους.
 
Δεύτερον, οι  νότιοι Ευρωπαίοι θα φύγουν από την ευρωζώνη σε αντάλλαγμα για ένα σύγχρονο σχέδιο Μάρσαλ που χρηματοδοτείται, ας πούμε, από τα πιο πλούσια μέλη της ευρωζώνης μέσω του EFSF. Η καλή όψη είναι ότι θα ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους μέσω της υποτίμησης των νομισμάτων τους και όχι μέσω της μείωσης των μισθών και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Το μειονέκτημα είναι ότι θα πρέπει να πάμε πίσω στα εθνικά νομίσματα, με σχεδόν μηδενικές ρευστότητες, με ώθηση του πληθωρισμού από την υψηλότερη τιμή των εισαγωγών, καθώς και, πιθανότατα, ένα ερειπωμένο τραπεζικό σύστημα.
 
Κατά συνέπεια, καμία χώρα δεν προτίθεται να προχωρήσει σοβαρά στην έξοδο από την ΕΕ, μολονότι η παραμονή εντός έχει πλέον γίνει μη δημοφιλής. Με την καλύτερη εκτίμηση, την τελευταία στιγμή και με μεγάλο κόστος, το ευρώ πιθανότατα θα σωθεί. Η ΕΚΤ θα αποφασίσει τελικά ότι, λόγω της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της ευρωζώνης και, μάλιστα, λόγω του κινδύνου που βρίσκεται η ίδια η ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος, μπορεί να αγοράσει το χρέος κράτους-μέλους  χωρίς όριο και να εξακολουθήσει να παραμένει υπό τους όρους της Συνθήκης. Ταυτόχρονα, τα κράτη-μέλη θα αυξήσουν σημαντικά την οικονομική δύναμη πυρός του EFSF, με περαιτέρω στήριξη από το ΔΝΤ, που θα ενισχυθεί με χρήματα από τις χώρες του BRIC.
 
Αλλά ακόμη και αν σώσει η Ευρώπη το κοινό της νόμισμα, δεν θα λύσει τα μεγαλύτερα προβλήματα της ηπείρου. Κρυμμένες πίσω από κρίση χρέους της Ευρώπης, είναι τόσο η κρίση ανάπτυξης όσο και η κρίση ανταγωνιστικότητας. Το πρώτο είναι αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας που οι ηγέτες της ΕΕ υπέγραψαν τον περασμένο Μάιο, σε αντάλλαγμα για τη συμφωνία της Γερμανίας να διασώσει την Ελλάδα και την καθιέρωση του ευρωπαϊκού μηχανισμού. Η ριζική μείωση του ελλείμματος και η δημοσιονομική εξυγίανση ήταν η απάντηση. Αντί να υπάρξει ηρεμία στις αγορές και επανεκκίνηση της ανάπτυξης, ωστόσο, έχει δημιουργήσει μια οικονομική επιβράδυνση σε όλη την Ευρώπη, η οποία πιθανό να κατευθυνθεί πλέον προς μια διπλή ύφεση και ίσως σε λιγότερη εμπιστοσύνη από τις αγορές.
 
Η λιτότητα ήδη πληρώνει το κόστος της. Σε όλη την Ευρώπη, υπήρξε μια ραγδαία αύξηση της φτώχειας, της ανισότητας και της ανεργίας. Πολύ λίγα έχουν γίνει σε επίπεδο ΕΕ για να αμβλυνθεί ο πόνος. Κάποιος πρέπει να αναρωτηθεί που είναι η Κοινωνική Ευρώπη. Τα διαρθρωτικά ταμεία που αποσκοπούσαν στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης σε περιοχές που την έχουν ανάγκη έχουν περάσει ως επί το πλείστον  χωρίς να αξιοποιηθούν από τους φτωχότερους των νότιων ευρωπαϊκών περιφερειών, κυρίως επειδή τους λείπει η διοικητική ικανότητα να ξεφεύγουν μέσα από τις γραφειοκρατικές δαγκάνες που απαιτούνται για την πρόσβαση στα κεφάλαια. Ομοίως, αποδεικνύεται ότι δεν έχουν εκταμιευθεί σχεδόν καθόλου χρήματα το 2010 από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ), που δημιουργήθηκε το 2007 με τυμπανοκρουσίες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ανεργίας που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση, ενώ η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται.
 
Επίσης, υπάρχει η κρίση ανταγωνιστικότητας. Καθώς οι υπέρ-περικοπές που επιβλήθηκαν από τις αρχές της ΕΕ στον Ευρωπαϊκό Νότο δεν απέφεραν τίποτα - συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε τομείς που απαιτούνται για τη μελλοντική ανάπτυξη, όπως η κατάρτιση και εκπαίδευση, η υποστήριξη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και επιχειρήσεων και ο οικονομικός εκσυγχρονισμός - οι χώρες αυτές δεν θα είναι σε θέση να βγουν κάτω από τα χρέη τους, πόσο μάλλον να ευημερήσουν. Μέτρα λιτότητας που αποσκοπούν στο λεγόμενο γερμανικό μοντέλο μπορεί να λειτουργούν για οικονομίες προσανατολισμένες στις εξαγωγές όπως της Γερμανίας, αλλά δε σημαίνουν τίποτα λιγότερο από ύφεση για τους Ευρωπαίους της Μεσογείου.
 
Οι κρίσεις της ΕΕ δεν είναι απλώς οικονομικές και κοινωνικές. Είναι επίσης πολιτικές. Η πολιτική στην Ευρώπη ήδη ασκείται όλο και περισσότερο σε εθνικό επίπεδο. Ο ευρωσκεπτικισμός είναι σε άνοδο τόσο στη νότια Ευρώπη, όπου οι πολίτες θεωρούν ότι η Ε.Ε. επιβάλλει άσκοπα σκληρή λιτότητα για να εξευμενίσει τη Βόρεια Ευρώπη, όσο και στο Βορρά, όπου οι πολίτες θεωρούν την ΕΕ ότι επιβάλλει περιττό υψηλό κόστος στην διάσωση του Νότου. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν κάνει ελάχιστα για να αντιμετωπίσουν αυτές τις αντιλήψεις.
 
Στη Γερμανία, για παράδειγμα, κατά τις ομιλίες της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, κατά τους μήνες πριν να συμφωνήσει με την πρώτη ελληνική διάσωση και τη δημιουργία του EFSF, δεν είπε τίποτα για να προετοιμάσει το κοινό γι 'αυτό, και αντ' αυτού φάνηκε να συμφωνεί με τα ταμπλόιντ του Τύπου για το μαστίγωμα των τεμπέληδων Ελλήνων. Ως εκ τούτου, το πέρασμα της διάσωσης του ευρώ αποδείχθηκε πολύ δύσκολη υπόθεση. Το ίδιο πρόβλημα ισχύει και για σήμερα. Αν και τώρα διακηρύσσει την ανάγκη για βαθύτερη πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση, η Μέρκελ παραμένει το κύριο εμπόδιο στην ΕΚΤ για να γίνει δανειστής έσχατης ανάγκης.
 
Κατά συνέπεια, τα πολιτικά άκρα ανέρχονται ραγδαία στις πρωτεύουσες όλης της Ευρώπης. Λαϊκίστικα κόμματα όλο και περισσότερο αντιτίθενται στις διασώσεις, από το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας ως την άκρα αριστερά Die Linke (το Κόμμα της Αριστεράς) της Γερμανίας. Στις Κάτω Χώρες, ο Γκερτ Βίλντερς έχει καταφέρει να κάνει το Κόμμα της Ελευθερίας, το δεύτερο πιο δημοφιλές στην Ολλανδία με τη μετατόπιση της έμφασης του από αντι-μουσουλμανικό σε αντι-ευρωπαϊκό, ενώ τα ακραία αριστερά Σοσιαλιστικά εξίσου αντιτίθενται με τα πακέτα διάσωσης της ευρωζώνης. Επίσης, τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα έχει αυξηθεί εκτός της ευρωζώνης, με πιο αισθητά πρόσφατα στη Βρετανία, με την εξέγερση απλών βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος.
 
Αυτοί που πραγματικά τραβούν τους πολιτικούς μοχλούς τώρα είναι οι λεγόμενοι τεχνοκράτες. Για τις εθνικές δημοκρατίες, η παραίτηση των εκλεγμένων πρωθυπουργών, του  Σίλβιο Μπερλουσκόνι στην Ιταλία ή του Γιώργου Παπανδρέου στην Ελλάδα και η αντικατάστασή τους από προεδρεύοντες διορισμένους οικονομολόγους, έχουν προκαλέσει άμεσα ερωτήματα σχετικά με τη δημοκρατική νομιμότητα ως προς το ότι μη εκλεγμένοι αξιωματούχοι παίρνουν τη θέση των εκλεγμένων κυβερνήσεων.
 
Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η στροφή της Ιταλίας σε μια τεχνοκρατική κυβέρνηση θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια ευκαιρία αναζωογόνησης της δημοκρατίας - με μια επανάληψη της επιτυχίας της χώρας του μέσου της δεκαετίας του 1990 στον τομέα της μεταρρύθμισης να συμμετάσχει στο ευρώ, τώρα για να παραμείνει εντός αυτού - αυτό είναι πολύ λιγότερο σαφές στην Ελλάδα, η οποία, σύμφωνα με τις σκληρές εντολές των τεχνοκρατών της τρόικας (ΔΝΤ, ΕΚΤ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή), επέβαλε την αύξηση του πόνου σ' ένα αποκλεισμένο κοινό. Υπό το πρίσμα αυτό, η έκκληση του Παπανδρέου για το δημοψήφισμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια γνήσια επιθυμία να φέρει τη συμμετοχική δημοκρατία πάλι, επιτρέποντας στο εκλογικό σώμα να ψηφίσει για το αν θα δεχθεί το πακέτο διάσωσης και, κατ 'επέκταση, να παραμείνουν ή να φύγουν από την ευρωζώνη.
 
Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι ότι αποκλείοντας εκ νέου το ελληνικό κοινό ο Παπανδρέου απλώς απέκλειε το ευρύτερο κοινό των χωρών της Ευρωζώνης, που όλοι έμαθαν ότι η τύχη του ευρώ ξαφνικά εξαρτάται από ένα δημοψήφισμα.
 
Λαμβάνοντας υπόψη τις καθυστερήσεις και τις διστακτικές λύσεις που έχουν επανειλημμένα αποτύχει να ηρεμήσουν τις αγορές, τα πραγματικά ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας - και η Γερμανία ειδικότερα - δεν έχουν, για να το θέσω ωμά, δείξει ικανά να ηγούνται. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο στην ΕΕ, ελάχιστα έχει εμπλακεί, οπότε δεν υπήρξε καμία πολιτική συζήτηση για να μετατοπιστεί ο διάλογος πάνω στο ζήτημα της αποτελεσματικότητας της λιτότητας.  Οι ηγέτες της ΕΕ που δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται την άνοδο της τεχνοκρατίας ή την προσφυγή σε αυτόματους κανόνες ως πρόβλημα , συμφώνησαν χωρίς κοινοβουλευτική συζήτηση, είτε στην ΕΕ είτε σε εθνικά πλαίσια. Αλλά είναι πιθανό να βρεθούν μπροστά σ' ένα βάναυσο ξύπνημα, ιδίως αν οι αγορές αποφασίσουν ότι το ιταλικό, ισπανικό ή γαλλικό χρέος είναι πάρα πολύ μεγάλο για να είναι διαχειρίσιμο.
 
Η ΕΕ χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια βαθύτερη οικονομική ολοκλήρωση. Χρειάζεται, επίσης, βαθύτερη πολιτική ολοκλήρωση. Συζήτηση έχει ανακύψει σχετικά με ένα νέο φορολογικό σύμφωνο που θα επιβάλει περιορισμούς στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Αν και αυτή είναι η σωστή κίνηση για να πειστεί η ΕΚΤ ότι το να γίνει ο ύστατος δανειστής δεν θα ανοίξει την πόρτα σε ηθικούς κινδύνους, δεδομένου ότι το σύμφωνο υπάρχει για να δεσμεύει όλες τις χώρες στη δημοσιονομική εντιμότητα, οι πολιτικές λιτότητας που ενσωματώνονται σ 'αυτό είναι πιθανό να ενισχύσουν απλώς την κρίση ανάπτυξης. Επιπλέον, υπονομεύοντας μία από τις βασικές αρχές της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας - τη δημοσιονομική ευθύνη - το μόνο που θα πετύχει είναι να αυξήσει το δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρωζώνης.
 
Εγκλωβισμένοι από τους συνεχώς αυξανόμενους ευρωσκεπτικιστές ψηφοφόρους τους και, θα τολμούσα να πω, από τις νεοφιλελεύθερες και odrdoliberal (σ.μ γερμανική σχολή φιλελεύθερης σκέψης, μετά το 2ο Παγκ. Πόλεμο) οικονομικές ιδέες, οι ηγέτες της ΕΕ έχουν μέχρι στιγμής αποκλείσει τις κατάλληλες οικονομικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να λύσουν την κρίση χρέους. Εξίσου προβληματικό είναι το γεγονός ότι έχουν αποκοπεί οι πολιτικές συζητήσεις που θα μπορούσαν να παράγουν καλύτερες πολιτικές με μεγαλύτερη δημόσια νομιμότητα. Ως αποτέλεσμα, οι ηγέτες της ΕΕ, αντί για τη διάσωση του ευρώ και, μέσω αυτής, τη διασωση της Ευρώπη, μπορεί να σκοτώσουν και τα δύο.
  
* Η VIVIEN Α. SCHMIDT είναι καθηγήτρια στο Ιστιτούτο Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης Jean Monnet και Διευθύντρια του Κέντρου για τη Μελέτη της Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου Democracy in Europe.