Κρατώντας την Ελλάδα στη Ζώνη του Ευρώ

• The Washington Post
• Η άποψη της εφημερίδας

Η κατάληξη είναι ότι η μοίρα του κόσμου — υπερβολικό για να αισθάνεται κανείς άνετα — είναι στα χέρια των Ελλήνων ψηφοφόρων. Η κυβέρνηση της καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελας Μέρκελ κάνει τα πάντα για να πείσει τον ελληνικό λαό ότι η Γερμανία δεν κάνει μπλόφα, όταν λέει ότι το πακέτο λιτότητας είναι ο μόνος δρόμος για να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ.

Ιδού λοιπόν περίοδος έντασης για την παγκόσμια οικονομία. Η Κίνα φαίνεται να κατευθύνεται τουλάχιστον προς μια ήπια πτώση της προηγουμένη έντονης ανάπτυξης. Η Κεντρική Τράπεζα της Βραζιλίας λέει ότι η οικονομία της χώρας έχει κολλήσει κατά το πρώτο τρίμηνο του 2012. Οι οργανισμοί αξιολόγησης μόλις έχουν σημειώσει υποβάθμιση του χρέους της Ιαπωνίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και σχετικά ισχυρή σε σύγκριση με άλλες βιομηχανικές χώρες, έχει οδηγηθεί σε μείωση των επιχειρηματικών παραγγελιών για τα κεφαλαιουχικά αγαθά. Και στην Ευρώπη, όπου η ύφεση συνεχίζεται, θα μπορούσαν τα πράγματα να πάνε χειρότερα, λόγω της απειλής να φύγει η Ελλάδα από το κοινό νόμισμα, το ευρώ.

Εκ των υστέρων, η επικείμενη φτώχευση της Ελλάδας επιβεβαιώνει τη σοφία εκείνων που προειδοποιούσαν ότι ενσωματώνοντας μια αναποτελεσματική Βαλκανική οικονομία στη γερμανική παραγωγική μηχανή ήταν μια συνταγή για καταστροφή. Πράγματι, ολόκληρο το κοινό νόμισμα τώρα μοιάζει σαν γέφυρα, πολύ μακρυά από τον άλλο στόχο, το φιλόδοξο έργο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Αλλά αυτές οι καμπάνες δεν μπορούν να σιγούν. Εάν η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει μέσα στο ευρώ με αποδεκτό κόστος, οικονομικό και πολιτικό, τότε θα πρέπει να μείνει. Αλλιώς μια "Grexit", όπως η πιθανή επανεισαγωγή της δραχμής αποκαλείται, θα επιφέρει βαθύτερη ύφεση και εξάπλωση της χρηματοπιστωτικής αστάθειας σε όλη την Ευρώπη — και τον κόσμο. Μετά από μια Grexit, η ίδια η Ελλάδα θα βυθιζόταν στη φτώχεια και το θεσμικό χάος που θα σάρωνε ό, τι θα είχε απομείνει από μία κατεστραμμένη και ευάλωτη κατάσταση. Με τον καιρό, το υποτιμημένο νόμισμα θα μπορούσε να βοηθήσει την Ελλάδα να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της και να αναπτυχθεί, ακόμη και αν παρέμενε εκτός των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αλλά, εν τω μεταξύ, η ελληνική πολιτική θα έκανε στροφή προς την ίδια λαϊκίστικη κατεύθυνση που ταξίδεψαν πρόσφατα χώρες όπως η Αργεντινή και η Βενεζουέλα. Ο πειρασμός για τους Έλληνες να αναζητήσουν βοήθεια από τη Μόσχα και για τους Ρώσους να τους δεσμεύσουν, σε αντάλλαγμα ενός φθηνού καταφύγιου στην Ευρώπη, θα μπορούσε να αποδειχθεί αδύνατο να του αντισταθούν.

Είναι τα ρέστα μας στο τραπέζι του πόκερ

Η Ελλάδα θα παρέμενε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η Ομοσπονδία, καθώς και το νόμισμα, θα είχαν τραυματιστεί ανεπανόρθωτα. Η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία ίσως χρειαζόταν να καταπολεμήσουν την κατάρρευση των τραπεζών και την υπόθεση ότι μπορεί να είναι οι επόμενες χώρες που θα εγκαταλείψουν το ευρώ. Χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία να γίνουν μέλη της Ε.Ε. με τη σταθεροποιητική επίδραση που προσφέρει, συμπεριλαμβανομένων και βαλκανικών κρατών, πιθανόν να υποχωρήσουν. Οι ψηφοφόροι της Σερβίας ανέδειξαν ήδη αυτόν τον μήνα έναν ευρώ-σκεπτικιστή ως Πρόεδρο. Η κυβέρνηση της Ουγγαρίας κλίνει προς το λαϊκισμό και την απολυταρχία. Σε μια αποδυναμωμένη Ένωση, θα μπορούσαν να ακολουθήσουν και άλλοι.

Αυτός ο εν δυνάμει εφιάλτης είναι ο λόγος που όλα τα μέρη, από τους Έλληνες ψηφοφόρους μέχρι τους χρηματοδότες της Ευρώπης στο Βερολίνο, επιμένουν ότι θέλουν να διατηρήσουν την Ελλάδα στο ευρώ. Εκεί που διαφωνούν οι Ευρωπαίοι μεταξύ τους είναι σχετικά με τους όρους υπό τους οποίους πρέπει να γίνει. Το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ, που βρίσκεται ψηλά στα γκάλοπ εν όψει των εκλογών της 17ης Ιουνίου στην Ελλάδα, δηλώνει ότι η χώρα πρέπει να αποκηρύξει το πακέτο της "βάρβαρης" λιτότητας που είχε προηγουμένως σύμφωνήσει σε αντάλλαγμα του πακέτου της βοήθειας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η σιωπηλή υπόθεση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η Γερμανία θα προσφέρει ευκολότερους όρους αντί για τον κίνδυνο μιας ελληνικής κατάρρευσης.

Η κατάληξη είναι ότι η μοίρα του κόσμου — υπερβολικό για να αισθάνεται κανείς άνετα — είναι στα χέρια των Ελλήνων ψηφοφόρων. Η κυβέρνηση της καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελας Μέρκελ κάνει τα πάντα για να πείσει τον ελληνικό λαό ότι η Γερμανία δεν κάνει μπλόφα όταν λέει ότι το πακέτο λιτότητας είναι ο μόνος δρόμος για να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Οι προσπάθειες του Βερολίνου περιλαμβάνουν κάποια αναγνώριση οτι η Νότια Ευρώπη χρειάζεται περισσότερη βοήθεια για να υπάρξει ανάπτυξη, σε συνδυασμό με μια σειρά από στρατηγικές, οι οποίες προφανώς διαρρέεουν από το Βερολίνο, που υποδηλώνουν ότι, αν και μια Grexit θα ήταν ένα λυπηρό γεγονός, η Ευρώπη, παρόλα αυτά, θα μπορούσε να επιβιώσει.

Αυτό στρατηγικά φαίνεται ηχηρό. Αν η επιμονή της Γερμανίας στη λιτότητα και στην αναδιάρθρωση είναι σωστή καταρχήν ή όχι — και υπάρχει άφθονος χώρος για συζήτηση σε αυτό το σημείο — το χειρότερο πράγμα που μπορούσε να γίνει θα ήταν να την εγκαταλείψει εξ αιτίας των λαϊκίστικων αντιδράσεων του ΣΥΡΙΖΑ ή άλλων ακραίων στην αριστερά και δεξιά. Αυτό θα έστελνε λανθασμένο μήνυμα σε εκείνους που θα δημιουργούσαν παρόμοια προβλήματα στη Νότια Ευρώπη.

Εάν πρόκειται να υπάρξει χαλάρωση στο πρόγραμμα λιτότητας, θα πρέπει να έλθει ως ανταμοιβή σε μια σαφή ελληνική εκλογική επιλογή στις 17 Ιουνίου υπέρ της συνέχισης της συμμετοχής. Δυστυχώς, οι προσπάθειες της κα Μέρκελ να καθορίσει τις εκλογές με αυτούς τους όρους υπονομεύονται από το Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος χρησιμοποίησε την πρόσφατη συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών για να πιέσει για ενιαία "ευρωομόλογα" και έκδοση περισσοτέρων νομισμάτων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Αν και ίσως θα ήταν χρήσιμο ως μέρος της κατάληξης του παιχνιδιού, μετά την αναδιάρθρωση των οικονομών των ταραγμένων οφειλετών Εθνών, τα μέτρα που υποστηρίζει ο κ. Ολάντ δεν μπορούν να κερδίσουν τη γερμανική υποστήριξη τώρα, επειδή, όχι αδικαιολόγητα, το Βερολίνο πιστεύει ότι αυτές θα εκτονώσουν την πίεση για τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Το μόνο που επιτυγχάνει ο κ. Ολάντ είναι να ενθαρρύνει εκείνους στην Ελλάδα, οι οποίοι φαίνεται ότι καταφεύγουν σε τυχερά παιχνίδια με το μέλλον της χώρας τους και την οικονομική υγεία του κόσμου.

Μπορεί να μην υπάρχει κανένας τρόπος για τη διάσωση της ελληνικής συμμετοχής στο ευρώ, δεδομένης της παρούσας βαθιάς οικονομικής παρακμής της χώρας — και λόγω των διαφορών που υπάρχουν σήμερα στην ευρισκόμενη σε σύγχυση "ενωμένη" Ευρώπη. Είναι όμως ευθύνη των κυβερνήσεων της Ευρώπης για ένα σχέδιο για τον έλεγχο των ζημιών σε περίπτωση μίας Grexit, όπως κάνουν προφανώς τώρα. Προς το παρόν, ωστόσο, μια Grexit εξακολουθεί να είναι ένα τρομερό ενδεχόμενο. Οι ηγέτες της Ευρώπης — και οι Έλληνες ψηφοφόροι — πρέπει να αποφύγουν οτιδήποτε που θα μπορούσε να το μετατρέψει σε ένα τρομερό αναπόφευκτο γεγονός.