Ελληνική Τραγωδία

• The New York Times

Η Γερμανία επιμένει ότι μόνο οι περαιτέρω περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα θα αναγκάσουν κατά κάποιο τρόπο τους Έλληνες πολιτικούς στην αναμόρφωση της οικονομίας (και θα πείσουν τους Γερμανούς ψηφοφόρους να εγκρίνουν περισσότερα χρήματα για τη διάσωση). Αλλά αυτή η προσέγγιση έχει δοκιμαστεί και έχει γίνει το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη μεταρρύθμιση.

Μια επίμονη αντιπαράθεση παίζεται αυτή την εβδομάδα μεταξύ μιας σχεδόν πτωχευμένης Ελλάδας και των λάθος καθοδηγούμενων Ευρωπαίων εταίρων, που πρέπει να πληρώσουν τους λογαριασμούς της. Το αποτέλεσμα είναι, δυστυχώς, προκαθορισμένο. Η Ελλάδα θα πρέπει να δώσει στην Ευρώπη το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος από αυτό που της ζητούν. Δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς τα χρήματα της Ευρώπης, ακόμη κι αν πνίξει τις συνθήκες της Ευρώπης. Από τα μέχρι τώρα δεδομένα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση δεν θα λειτουργήσει.

Στις αρχαίες τραγωδίες ο από μηχανής θεός έδινε τη λύση. Στη σημερινή ελληνική τραγωδία αναζητείται μάταια

Η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, ο κύριος αρχιτέκτονας της καταστροφικής κακοδιαχείρισης της κρίσης χρέους της ευρωζώνης, μπορεί να συνεχίσει να προσποιείται ότι σκληρότερες δόσεις δημοσιονομικής λιτότητας θα αποκαταστήσουν την οικονομική υγεία της Ελλάδας και των άλλων ταραγμένων από τα υπέρογκα χρέη χωρών της Ευρώπης. Ή μπορεί να αναγνωρίσει ότι μόνο ένας συνδυασμός ενός μεγαλύτερου χώρου για δημοσιονομική αναπνοή και προώθησης της ανάπτυξης των μεταρρυθμίσεων - όπως το άνοιγμα των κλειστών αγορών εργασίας, η διάλυση των κρατικών μονοπωλίων και ο εξορθολογισμός της γραφειοκρατίας - μπορεί να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αλλά μειώνοντας τους μισθούς, την απασχόληση και τις δημόσιες δαπάνες σε όλους τους τομείς, όπως ζητά η Ευρώπη, το μόνο που θα κάνει είναι να εμβαθύνει την ύφεση.

Η Ελλάδα έχει μεγάλο βαθμό ευθύνης για τα προβλήματά της. Για χρόνια, η κυβέρνηση παρείχε ψεύτικους αριθμούς στην Ευρώπη για το έλλειμμα, κρύβοντας τα ανεξόφλητα συσσωρευμένα χρέη. Η νέα κυβέρνηση που εξελέγη το 2009 αποκάλυψε το ψέμα, δέχθηκε μια συμφωνία διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια απέτυχε να εκπληρώσει τις μεταρρυθμίσεις για το άνοιγμα της αγοράς. Με τα μέτρα λιτότητας να συρρικνώνουν την οικονομία και τα φορολογικά έσοδα και τα λάθη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αυξάνουν τα επιτόκια, χάθηκαν οι στόχοι για το έλλειμμα. Η απογοήτευση της Ευρώπης είναι κατανοητή. Είναι σωστό να επιμείνει στις μεταρρυθμίσεις για το άνοιγμα της αγοράς από τα πολιτικά κόμματα της Ελλάδας πριν την παράδοση των 171 δις $, το επόμενο πακέτο των χρημάτων διάσωσης, το οποίο χρειάζεται η Ελλάδα από τον Μάρτιο.

Αλλά οι διαπραγματευτές, οι τρεις βασικοί πιστωτές της Ελλάδας - Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - είναι λάθος να συνδυάζουν τα νόμιμα αιτήματα για μεταρρυθμίσεις στην αγορά με τις καταστροφικές απαιτήσεις για μέτρα λιτότητας. Αυτές περιλαμβάνουν, στον ιδιωτικό τομέα, περικοπές αποδοχών, οι οποίες θα εμβαθύνουν τη σοβαρή ύφεση στην Ελλάδα, μειώνοντας περαιτέρω την ικανότητά της να πληρώσει τα χρέη.

Η ύφεση στην Ελλάδα είναι τριών ετών, η ανεργία πλησιάζει το 20 %, τα επίπεδα διαβίωσης έχουν μειωθεί αισθητά και η υγειονομική περίθαλψη έχει αποδομηθεί. Εν τω μεταξύ, ο δείκτης του χρέους της Ελλάδας προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν συνεχίζει να ανεβαίνει. Ακόμη και η προσδοκία της μείωσης κατά 70% της αξίας του υφιστάμενου χρέους, από τους πιστωτές του ιδιωτικού τομέα, δε θα το μειώσουν σε βιώσιμα επίπεδα. Η Γερμανία επιμένει ότι μόνο οι περαιτέρω περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα θα αναγκάσουν κατά κάποιο τρόπο τους Έλληνες πολιτικούς στην αναμόρφωση της οικονομίας (και θα πείσουν τους Γερμανούς ψηφοφόρους να εγκρίνουν περισσότερα χρήματα για τη διάσωση). Αλλά αυτή η προσέγγιση έχει δοκιμαστεί και έχει γίνει το μεγαλύτερο εμπόδιο για τη μεταρρύθμιση.

Σε μια δημοκρατία, οι πλειοψηφίες μπορούν να κινητοποιηθούν κατά ειδικών συμφερόντων, αν μπορούν να δουν το οικονομικό όφελος για τη δική τους ζωή. Αναγκάζοντας όμως όλους τους Έλληνες να υποφέρουν, χωρίς πραγματικές προοπτικές ανακούφισης, η Ευρώπη ενώνει τη χώρα, τώρα μαστιζόμενη από απεργίες, ενάντια σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Οι Έλληνες πολιτικοί ανησυχούν ότι αγκαλιάζοντας τα μέτρα λιτότητας πολύ πρόθυμα αυτό θα ήταν πολιτική αυτοκτονία στις εκλογές της άνοιξης. Θα πρέπει να δεσμευτούν για αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση του ανοίγματος της αγοράς ανεξαρτήτως ποιο κόμμα θα κερδίσει τις εκλογές. Αλλά δεν θα είναι σε θέση να κρατήσουν τις υποσχέσεις αυτές αν η σκληρότερη λιτότητα θα είναι το τίμημα μιας τέτοιας συμφωνίας.