Η πίσω πλευρά της Ουγγρικής διαφάνειας

• International Herald Tribune
• Charles Gati*

Η Ουγγαρία υπό τον Viktor Orban και το "Χριστιανικό, δεξιό και εθνικιστικό" κόμμα του δεν είναι πλέον μια δυτικού τύπου δημοκρατία.

Ο Orban έχει φέρει το πάνω κάτω στην ουγγρική πολιτική και οικονομία.

Όταν τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα να τηρούν τους κανόνες που είχαν εγκρίνει πριν από δύο δεκαετίες, οι δύο χώρες που αρνήθηκαν να υπογράψουν ήταν: η Βρετανία και η Ουγγαρία. ''Περίεργες συναναστροφές,'' σημείωναν οι The Financial Times σαρκαστικά. Μέσα σε λίγες ώρες, η Ουγγαρία υποχώρησε.

Στην καρδιά της Ευρώπης, μια χώρα ολισθαίνει σταθερά προς τον αυταρχισμό, υπό την ηγεσία ενός λαϊκιστή και εθνικιστή πρωθυπουργού. Τέτοια φαινόμενα είναι μεμονωμένα ή βρισκόμαστε στην απαρχή μιας γενικότερης αποσύνθεσης των δυτικών δημοκρατιών;

Ο πρωθυπουργός Viktor Orban ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει τη νέα συμφωνία στο Κοινοβούλιο, "επειδή θίγεται η κυριαρχία της χώρας''. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνησή του δεν είναι σε θέση να αγνοήσει την ΕΕ. Αυτή την εβδομάδα, ελπίζοντας να δανειστεί $10 με $ 15 δις προκειμένου να τα μετακυλήσει σε χρέη αξίας πάνω από $1,37 τρις σε ξένο συνάλλαγμα το 2012, έχει προγραμματίσει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η Ουγγαρία, κάποτε η ηγέτιδα χώρα του μετα-κομμουνιστικού μπλοκ, υπό τον πρωθυπουργό Viktor Orban, έχει γίνει μεταξύ των γειτόνων της ο ουραγός της Κεντρικής Ευρώπης .Διοικείται από το Fidesz, το κόμμα του κ. Orban, το οποίο αυτοχαρακτηρίζεται ως''χριστιανική, εθνικιστική δεξιά".

Μετά την αποφασιστική νίκη του στις εκλογές στα μέσα του 2010, το κόμμα στεκόταν στην κορυφή του κόσμου. Το 52,7 % των ψήφων που έλαβε μεταφράστηκε σε πλειοψηφία δύο τρίτων στο Κοινοβούλιο. Ο Orban έφερε το πάνω κάτω στην ουγγρική πολιτική και οικονομία Εμπνευσμένη από μακραίωνες εθνικιστικές παραδόσεις, η κυβερνητική προπαγάνδα ήλθε να συγκρίνει τις δυτικές τράπεζες με τα σοβιετικά τανκς και τις Βρυξέλλες με τη Μόσχα, ενώ οι μάλλον ασθενείς και πάρα πολύ σπάνιες κριτικές από την Ουάσιγκτον ή το Βερολίνο απορρίπτονταν θυμωμένα ως παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις.

Η επίσημη Ουγγαρία φανταζόταν τον εαυτό της ως μία νησίδα που περιβάλλεται από εξωτερικούς εχθρούς. Ο Orban, αν και και ηγείται μιας χώρας που είναι μέλος τόσο της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ, συνεχίζει να ισχυρίζεται προς το εσωτερικό του ακροατήριο ότι η Δύση βρίσκεται σε παρακμή.

Ο νέος βασικός νόμος ή σύνταγμα, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιαν. στηρίζεται στη χρυσή εποχή της ουγγρικής ιστορίας που ποτέ δεν υπήρξε, απηχώντας τις δεδηλωμένες αξίες του παλιού Βασιλείου της Ουγγαρίας. Ακόμη πιο επικίνδυνα, το Κοινοβούλιο περιόρισε την εξουσία του Συνταγματικού Δικαστηρίου, ενώ δημιούργησε διάφορα συμβούλια που υπερισχύουν του Κοινοβουλίου σε περίπτωση που η σημερινή κυβέρνηση χάσει την πλειοψηφία. Μέλη αυτών των συμβουλίων υπηρετούν θητεία εννέα ετών. Ο νέος νόμος για τα ΜΜΕ δεν είναι μόνο περιοριστικός. Έχει επαναφέρει και τη παλιά αυτολογοκρισία που επιτρέπει στους δημοσιογράφους και τους συντάκτες να διατηρούν τις θέσεις τους και να συνεχίζουν τις δραστηριότητές στην παραγωγή ειδήσεων.

Χωρίς να προβλέπονται έλεγχοι και  αντίβαρα στο νέο σύνταγμα, η Ουγγαρία δεν είναι πλέον μια δυτικού τύπου δημοκρατία. Πρόκειται για μία ανελεύθερη ή καθοδηγούμενη δημοκρατία με την έννοια ότι όλες οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τον Orban. Η Ουγγαρία είναι παρόμοια με τη Σλοβακία υπό τον Vladimir Meciar και την Πολωνία υπό την κυριαρχία των διδύμων Κατσίνσκι.

Αλλά, σε αντίθεση με τον Meciar ή κάποιον από τους αδελφούς Κατσίνσκι, ο Orban είναι ένας επιδέξιος πολιτικός και ένας πολύ ταλαντούχος ομιλητής. Παρά τον εξωφρενικό πρόσφατο ισχυρισμό του, δεν είναι ο Konrad Adenauer και ο υπουργός οικονομικών του δεν είναι ο Ludwig Erhard - αλλά  είναι πίσω στο τιμόνι μετά από δύο μεγάλες ήττες στις κάλπες το 2002 και το 2006. Ικανός να εγκαταλείπει με ευκολία παλαιότερες θέσεις, μπορεί να πείσει επίσης τη βάση του ότι παραμένει πιστός στις αρχές του.

Μέχρι τις τελευταίες εβδομάδες,ο Orban σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να αψηφήσει εν γένει τη Δύση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ειδικότερα. Έστειλε στο σπίτι της την ομάδα διαπραγματευτών του ΔΝΤ πριν 1,5 χρόνο και προχώρησε σε μια σειρά από ανορθόδοξες πολιτικές, προκειμένου να αποφύγει τις προϋποθέσεις που έθετε το ΔΝΤ και τα αντιλαϊκά μέτρα λιτότητας.

Για παράδειγμα, εθνικοποίησε τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία, έκανε τις τράπεζες να πληρώσουν τους αποκαλούμενους έκτακτους φόρους και ανάγκασε τους ξένους δανειστές να επιτρέψουν τους οφειλέτες να αποπληρώσουν τα δάνεια σε ξένο νόμισμα με τις αρχικές πολύ ευνοϊκές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ως αποτέλεσμα, και με το ουγγρικό φιορίνι σε μπελάδες, η Moody's αξιολογεί  την Ουγγαρία ως "σκουπίδι", ενώ τόσο η Fitch όσο και η Standard & Poor's θεωρεί τη χώρα ακριβώς μία θέση πάνω από "σκουπίδι".

Εάν καταρρεύσουν οι διαπραγματεύσεις με την ομάδα της ΔΝΤ-ΕΕ, η Ουγγαρία δε θα είναι σε θέση να πληρώσει τα χρέη της μέχρι το Μάρτιο ή τον Απρίλιο.

Γι αυτό θα υπάρξει μια συμφωνία. Ο Orban θα πρέπει να ταπεινώσει τον εαυτό του με την αποδοχή των όρων που έχει ορκιστεί να απορρίψει. Αυτός όμως θα το κάνει. Στη συνέχεια, θα βρει έναν τρόπο να πει στους υποστηρικτές του ότι προστάτεψε την ουγγρική κυριαρχία και εμπόδισε την ξένη ανάμειξη. Δυστυχώς, πολλοί από αυτούς θα πιστέψουν τον ισχυρισμό του ότι οι ζητιάνοι μπορούν να επιλέγουν.

Η Ουγγαρία δεν μπορεί να παραμείνει έτσι για πολύ. Είναι αλήθεια ότι η αντιπολίτευση είναι διχασμένη, αλλά η υποστήριξη προς τον Orban φθίνει. Στις 10 Δεκ., για πρώτη φορά, μία φιλοκυβερνητική εβδομαδιαία εφημερίδα, η Heti Valasz, δημοσίευσε ένα δριμύ άρθρο κατά της εμφάνισής του στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών. Σχεδόν σίγουρα εμπνευσμένο από πιο μετριοπαθείς συνεργάτες του κ. Orban, το άρθρο είναι ένα πρώιμο σημάδι της απογοήτευσή τους για την οικονομικές ταλαντεύσεις και τις πολιτικές ακροβασίες του.

*Ο Charles Gati είναι καθηγητής και προσωρινός διευθυντής των Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών της Σχολής Johns Hopkins στο Πανεπιστήμιο Προηγμένων Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον.