- Der Spiegel
- By Julia Amalia Heyer
Ενώ η Ελλάδα αγωνίζεται να τιθασεύσει το καταστροφικό πρόβλημα του χρέους της, δεκαετίες κακοδιαχείρισης έχουν αφήσει τα σημάδια τους στην κάποτε υπερήφανη πρωτεύουσα της χώρας. Η Αθήνα έχει εκφυλιστεί σε ένα θερμοκήπιο χάους και εγκληματικότητας, όπου οι εντάσεις μεταξύ Ελλήνων και μεταναστών έχουν οδηγήσει σε επιθέσεις κατά των αλλοδαπών από την άκρα δεξιά.
Ο Μασούντ αρχίζει να περπατά πιο γρήγορα καθώς οι σκιές μακραίνουν. Ρίχνει ματιές στη γδαρμένη οθόνη του κινητού του τηλέφωνου. Είναι 7.15 μ.μ.
Ο ήλιος δύει πίσω από τις μεγάλες πολυκατοικίες της οδού Πατησίων, εξαφανίζεται πίσω από τις λιγοστές κλασικές προσόψεις που απέμειναν, όπου ο σοβάς έχει αρχίσει να καταρρέει. Πινακίδες "Προς ενοικίαση" και "Προς πώληση" είναι αναρτημένες πάνω σε κλειστά με σανίδες παράθυρα ή πίσω από φύλλα αδιαφανούς γυαλιού.
Ο Μασούντ είναι βιαστικός. Θέλει να πάει σπίτι πριν από το σκοτάδι, επειδή αυτοί που μπορεί να του επιτεθούν είναι έξω. Οι συμμορίες των ακροδεξιών τραμπούκων, μερικές φορές έως και 20 κάθε φορά, προσεγγίζουν τα θύματά τους με τα πόδια ή με μοτοποδήλατα, κρατώντας γκλοπ και μαχαίρια. Είναι κουκουλοφόροι, απρόσωποι και γρήγοροι. Εμφανίζονται ξαφνικά και σιωπηλά πριν κτυπήσουν.
Ένας παράνομος Αφγανός πρόσφυγας περπατάει σε έρημο δρόμο στο κέντρο
της Αθήνας (...πιο πολύ για Καμπούλ μου μοιάζει)
Οι νεο-φασίστες κυνηγούν τους μετανάστες στη μέση του κέντρου της Αθήνας, στους δρόμους βόρεια της κεντρικής πλατείας της Ομόνοιας. Ζητούν να καθαρίσει. Κυνηγούν ανθρώπους σαν τον Μασούντ, ένα 25χρονο Αφγανό από την Καμπούλ. Ζει στην Αθήνα για πέντε χρόνια χωρίς άδεια παραμονής, αν και μιλάει άπταιστα ελληνικά. Σπούδασε γεωγραφία στην Καμπούλ, αλλά στην Αθήνα εργάζεται ως εργάτης.
Οι συμμορίες κυνηγούν επίσης τους σκουρόχρωμους άντρες που σέρνουν στους δρόμους καλάθια του σούπερ μάρκετ γεμάτα με σκουπίδια και παλιοσίδερα. Ή τη γυναίκα με τα ασιατικά χαρακτηριστικά, που αρπάζει τώρα το παιδί της και το χάρτινο κύπελλο, με το οποίο μόλις έχει ζητιανέψει στους δρόμους.
Κοινωνική Πτώχευση
Η περιοχή γύρω από οδό Πατησίων ήταν κάποτε ένα από τα πιο πολυτελή σημεία της Αθήνας. Εκεί έζησε η Μαρία Κάλλας, αλλά αυτό ήταν πριν πολύ καιρό. Σήμερα υπάρχει ένα κατάστημα υποδημάτων στο δρόμο που πουλά δερμάτινα υποδήματα σχεδιασμένα στην Κίνα για € 5 και πάνινα παπούτσια για € 8. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, με την περίστηλη δομή του, το οποίο στεγάζει τη μεγαλύτερη συλλογή έργων τέχνης από την ελληνική αρχαιότητα, είναι, επίσης, στην οδό Πατησίων. Ένα τμήμα της οδού Αριστοτέλους όπου συχνάζουν πόρνες, που γίνονται όλο και νεαρότερες, απέχει μόλις 50 μέτρα από το μουσείο.
Οι Έλληνες πιθανόν να έχουν συμβιβαστεί με το γεγονός ότι η λάμψη της αρχαιότητας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Αλλά την ιδέα ότι η Αθήνα, η κάποτε υπερήφανη πόλη, έχει γίνει πλέον συνώνυμη με την πολιτική ανεπάρκεια και κακοδιαχείριση, είναι δύσκολο να τη δεχτούν. Οι συνέπειες από την κακοδιαχείριση δεκαετιών είναι πλέον κατάφωρα εμφανής στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας.
Πριν από μερικά χρόνια, το Cafe Frappe στην Πλατεία Ομονοίας γέμιζε με τουρίστες και Αθηναίους. Σήμερα, οι άστεγοι στρατοπεδεύουν έξω εκτεθιμένοι στον αέρα και η αστυνομία, φορώντας αλεξίσφαιρα γιλέκα, περιπολεί την περιοχή σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ακόμη και η κίνηση έχει μειωθεί.
Κατά μήκος της Πανεπιστημίου ανοιχτά νεαροί Έλληνες βάζουν ενέσεις
ναρκωτικών
Οι Έλληνες απομακρύνονται και σήμερα είναι ήδη μειοψηφία. Εδώ, στο κέντρο της πόλης, το κεντρικό θέμα δεν είναι πλέον η εθνική αφερεγγυότητα, αλλά η κοινωνική χρεοκοπία. Οι σοβάδες πέφτουν από τις πολυκατοικίες της Αθήνας και αυτό είναι πολιτισμός. Γιατί στα μέρη όπου η φτώχεια και η εξαθλίωση είναι πιο εμφανής, το μίσος ξεπερνά κάθε επιθυμία για βοήθεια προς τους ανθρώπους.
Αυτοκόλλητα με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας είναι κολλημένα στις γωνίες πολλών κτιρίων. Γράφουν "Η Ελλάδα στους Έλληνες" και τοποθετήθηκαν εκεί από το ακροδεξιό κόμμα Χρυσή Αυγή. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι είναι κοντά στο 4% και έχουν πολλές ελπίδες να μπούνε στη βουλή με τις εκλογές που θα γίνουν σε λίγες βδομάδες. Και θα ήταν ένα μικρό βήμα προς το στόχο του κόμματος να εξασφαλιστεί η "κυριαρχία της λευκής φυλής και του ελληνικού έθνους".
"Το αντιπροσωπευτικό μέρος για το ελληνικό χάλι"
Η Αθήνα έχει πληθυσμό πάνω από τρία εκατομμύρια, αλλά κανείς δεν ξέρει πόσοι περισσότεροι ζουν εκεί παράνομα και χωρίς χαρτιά. Παρ 'όλα αυτά, το πού ζουν δεν είναι μυστικό: στο κέντρο της πόλης. Ο αριθμός τους υπολογίζεται σε πάνω από 100.000.
Η περιοχή στο κέντρο της πόλης είναι "ένα φυτώριο εγκλήματος λόγω των ναρκωτικών και της πορνείας", λέει ο Δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης, ηχώντας περισσότερο ως παραίτηση παρά ως μια μαχητική στάση. Ο Καμίνης, νομικός του συνταγματικού δικαίου, υποστηρίχθηκε από πολλά τμήματα της αριστεράς. Το Δημαρχείο βρίσκεται στη μέση του 6ης περιοχής, της μεγαλύτερης στο κέντρο της πόλης. Η πρότασή του για την επίλυση του προβλήματος δεν ακούγεται πολύ διαφορετική από εκείνη των δεξιών σκληροπυρηνικών.
"Ο εθελοντικός επαναπατρισμός" είναι ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση. Μαζί με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Καμίνης θέλει να αναπτύξει ένα σχέδιο και να δημιουργήσει κίνητρα που να επιτρέψουν στους πρόσφυγες να επιστρέψουν θελοντικά στην πατρίδα τους. Το πρόβλημα στο κέντρο της Αθήνας, σύμφωνα με τον δήμαρχο, είναι επίσης συνέπεια της αποτυχίας της ευρωπαϊκής πολιτικής για τους πρόσφυγες. "Περίπου 300 άνθρωποι περνούν καθημερινά τα σύνορα στη Βόρεια Ελλάδα" οι οποίοι είναι πάρα πολλοί, λέει ο Καμίνης.
Έλληνες επιτίθενται σε μετανάστη (φωτογραφία από το Μάιο του 1011)
Σε μια βόλτα κατά μήκος της Πανεπιστημίου, μία από τις κύριες αρτηρίες της πόλης, αποκαλύπτεις ανθρώπους να βάζουν ανοιχτά ενέσεις ναρκωτικών στα χέρια τους, στις καρωτίδες ή τα πέη. Ανάλογα με την παρουσία της αστυνομίας, το σκηνικό αλλάζει μερικές φορές λίγες εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα, στην πλατεία Συντάγματος ή στην πλατεία Ομονοίας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους είναι νέοι Έλληνες, και ο αριθμός τους αυξάνεται μέρα με τη μέρα.
Καμίας άλλης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας το κέντρο δε μοιάζει με το κέντρο της Αθήνας, λέει ο Νικήτας Κανάκης. "Εδώ είναι όπου θα βρείτε το πιο αντιπροσωπευτικό μέρος για το ελληνικό χάλι", λέει. Ο Κανάκης, ένας 44χρονος οδοντίατρος, δραστηριοποιείται στην ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί του Κόσμου στην Ελλάδα. Ήταν στη Ρουάντα λίγο μετά τη γενοκτονία της χώρας και στη Βαγδάτη κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ. Τώρα ασχολείται με μια ανθρωπιστική αποστολή στο κέντρο της γενέτειράς του. Εκείνος το αποκαλεί "ένα είδος φαβέλας, μόνο που είναι με πραγματικά σπίτια".
Βία, ναρκωτικά και ασθένειες
Η Αθήνα είχε προβλήματα πριν από την κρίση, αλλά η κρίση τα έχει εντείνει και τα έχει ανασύρει. Η ελληνική φυγή από το κέντρο της Αθήνας ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, όταν οι άνθρωποι μετακινούνταν προς τα προάστια για καθαρότερο αέρα και περισσότερο χώρο. Τα ενοίκια στο κέντρο της πόλης μειώθηκαν και οι μετανάστες μπήκαν μέσα. Ο αριθμός τους αυξήθηκε καθώς νέοι μετανάστες ήρθαν για να ζήσουν με γνωστούς και συγγενείς.
Μερικές φορές μέχρι και 25 άτομα ζουν σε ένα διαμέρισμα 50 τετραγωνικών μέτρων και λίγοι έχουν χαρτιά. Η αστυνομία τους αναζητά περιοδικά στα κτίρια κατά τη διάρκεια επιδρομών, που μερικές φορές συνοδεύονται από εισαγγελείς και διώκτες του οικονομικού εγκλήματος.
Ο Κανάκης εργάζεται επίσης σε Κέντρο Υγείας, μια κλινική στην οδό Σαπφούς, η οποία παρέχει ιατρική φροντίδα σε άτομα χωρίς εισόδημα και ασφάλιση και συχνά στους παράνομους μετανάστες. Ο αριθμός των ασθενών αυξήθηκε δραματικά πέρυσι και τώρα η κλινική χειρίζεται περίπου 300 ασθενείς την ημέρα, συμπεριλαμβανομένου ενός αυξανόμενου αριθμού Ελλήνων. Η θεραπεία παρέχεται δωρεάν και σχηματίζονται ουρές έξω από τα σκαλιά της εισόδου πολύ πριν τις 9 π.μ. που ανοίγει η κλινική. Εκτός από την φαρμακευτική αγωγή, η κλινική διανέμει επίσης δωρεάν πακέτα βοήθειας. Κάθε 8κιλο πακέτο περιέχει ρύζι, ζυμαρικά και γάλα σε σκόνη.
Η κατάσταση δεν είναι βιώσιμη, λέει ο Κανάκης, και η διάθεση γίνεται όλο και πιο επιθετική, τόσο στους Έλληνες όσο και στους μετανάστες. Υπάρχει περισσότερη βία, συμπεριλαμβανομένων ληστειών και δολοφονιών. Όλοι το γνωρίζουν αυτό, παρόλο που κανείς δε διαθέτει ακριβή τήρηση στατιστικών στοιχείων. Οι γιατροί διαφνώσκουν σύφιλη και φυματίωση σε επίπεδα που δεν έχουν δει εδώ και δεκαετίες. Το 2011, το ποσοστό των νέων μολύνσεων από τον HIV αυξήθηκε κατά 1.250 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Για τον Κανάκη, οι μετανάστες είναι ο πιο αδύναμος κρίκος σε αυτό το άθλιο σενάριο. Τους χαμένους μετανάστες τους ονομάζει "Δουβλινέζους" Είναι άνθρωποι που ήρθαν στην Ελλάδα με την πρόθεση να πάνε σε άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά αναγκάστηκαν να μείνουν λόγω του κανονισμού της Ε.Ε. Δουβλίνο ΙΙ, ενός νόμου που καθορίζει ποια χώρα μέλος είναι υπεύθυνη για τους αιτούντες άσυλο - συνήθως η χώρα μέσω της οποίας έχουν εισέλθει στην ΕΕ. Τώρα ζουν στη χώρα της αγωνίας, αν είναι τυχεροί. Στη χειρότερη περίπτωση, διώκωνται στην Ελλάδα ακριβώς όπως διώκονταν στις χώρες από τις οποίες διέφυγαν.
Ακόμα και ο Κανάκης, Έλληνας και Αθηναίος, κάποιες στιγμές αποφεύγει ορισμένα οικοδομικά μπλοκ. Την περιοχή γύρω από την πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα τη λέει "εθνική απελευθερωμένη ζώνη". Η άκρα δεξιά κυβερνά την περιοχή και τα μπαλκόνια είναι διακοσμημένα με σημαίες. Μισό χρόνο πριν, ο διερμηνέας του Κανάκη, ένας Αφγανός, χρειάστηκε να νοσηλευτεί μετά από ξυλοδαρμό από ακροδεξιούς στην πλατεία. Από τότε, υπάρχουν δύο φύλακες ασφαλείας στην κλινική, η οποία στεγάζει επίσης 66 πρόσφυγες και τώρα ο Κανάκης ασχολείται μόνο με την εργασία του.
Οι δεξιοί εξτρεμιστές κερδίζουν υποστήριξη
Όταν οι επιθέσεις αυξήθηκαν στο τέλος του περασμένου έτους, ο γιατρός, μαζί με άλλες οργανώσεις παροχής βοήθειας, άρχισε να συλλέγει στοιχεία σχετικά με τη ρατσιστικά υποκινούμενη βία. Υπολογίζονται 61 τέτοιες επιθέσεις μόνο μεταξύ του Οκτωβρίου και του τέλους του Ιανουαρίου. Μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, ξυλοκοπήθηκαν και μερικές φορές μαχαιρώθηκαν.
Ο Κανάκης και άλλοι έχουν γράψει σήμερα επιστολές προς Έλληνες πολιτικούς, απαιτώντας να αναλάβουν επιτέλους δράση "κατά της ανοχής της ρατσιστικής βίας" και "κατά της ατιμωρησίας των εγκλημάτων αυτών".
Υπάρχουν υποψίες ότι πολλοί αστυνομικοί τρέφουν συμπάθεια, τουλάχιστον, με το κόμμα της Χρυσή Αυγής. Το όνομα επιδιώκει να μεταδώσει την ελπίδα μεταξύ των ακροδεξιών ότι οι Έλληνες θα βρουν το δρόμο τους μέσα από το σκοτάδι και θα επιστρέψουν στη δόξα, "όπως την εποχή του Ομήρου", λέει ο αρχηγός του κόμματος Νίκος Μιχαλολιάκος, 54, εκλεγμένο μέλος της στο δημοτικό συμβούλιο Αθηνών.
Αστυνομικοί κάνουν σωματική έρευνα σε μετανάστες. Οι Αθηναίοι
παραπονιούνται ότι έφεραν εγκλήματα και κοινωνικά προβλήματα.
Ο Μιχαλολιάκος είναι σε καλή διάθεση, όπως κάθεται στο γραφείο του, κοντά στην πλατεία Ομονοίας. Μόλις επέστρεψε από την έδρα του κόμματος, όπου οργάνωσε μια εκδήλωση για τους Έλληνες ιδιοκτήτες καταστημάτων για την αντιμετώπιση του προβλήματος της αυξανόμενης εγκληματικότητας στο κέντρο της πόλης. Μια ομάδα από άνδρες με φαρδείς ώμους και κοντοκουρεμένοι έχουν συγκεντρωθεί μπροστά από το γραφείο του, όπου ενημερωτικά φυλλάδια για το "Ψέμα του Λένιν» και τον "Πολιτισμό των Αρίων" απλώνονται σε προθήκες. Υπάρχουν επίσης διάφορα είδη προς πώληση, συμπεριλαμβανομένων T-shirts από τη συλλογή Πίτμπουλ της Γερμανίας, μια ετικέτα σχετική με την ακροδεξιά, σημαίες και άλλα αναμνηστικά. Τα περισσότερα αντικείμενα φέρουν το λογότυπο του κόμματος γραμμένο με αρχαίους γερμανικούς χαρακτήρες που περιβάλλονται από ένα δάφνινο στεφάνι. Η ομοιότητα με τη σβάστικα είναι τόσο εντυπωσιακή που θα πρέπει να είναι εσκεμμένη.
"Είμαστε εθνικιστές", λέει ο Μιχαλολιάκος, μέσω του διερμηνέα, και επισημαίνει ότι το κόμμα του έχει περισσότερα από 10.000 μέλη σε εθνικό επίπεδο και αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Η "Χρυσή Αυγή" θέλει να κλείσει τα σύνορα της Ελλάδας και με τη βοήθεια της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών να στείλει τους μετανάστες πίσω στις χώρες τους. Μέχρι τότε, οι οπαδοί του θα πρέπει απλώς να διευθετήσουν το πρόβλημα, λέει ο Μιχαλολιάκος με ένα συγκρατημένο γέλιο - και γρήγορα προσθέτει ότι αυτό ήταν ένα αστείο.
Αλλά δεν φαίνεται να είναι αστείο. Ο ιδιοκτήτης ενός σουβλατζήδικου κρατά έναν αριθμό τηλεφώνου δίπλα στη ταμειακή μηχανή του. Είναι ένας αριθμός κλήσης του είδους της έκτακτης ανάγκης. Αν αισθάνεται να απειλείται, λέει, καλεί τον αριθμό και εμφανίζονται - πάνω σε μοτοποδήλατα, κρατώντας γκλοπς και συνήθως με καλυμμένα τα πρόσωπά τους. Ξέρουν τι να κάνουν, λέει, σε αντίθεση με την αστυνομία. Ποιοι είναι αυτοί; "Τα μέλη της Χρυσής Αυγής", λέει ο άντρας.
"Μια βόμβα που πρέπει να εξουδετερωθεί"
Ο αριθμός των ομάδων πολιτών και οι πρωτοβουλίες στο κέντρο της Αθήνας έχουν αυξηθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες, καθώς οι κάτοικοι αρχίζουν να οργανώνονται. Μια ομάδα γειτονιάς αφαίρεσε πρόσφατα ένα τηλεφωνικό θάλαμο από μια μικρή πλατεία μπροστά στις πολυκατοικίες τους - για να αποτρέψουν τους μετανάστες να στέκονται στη γραμμή για να πραγματοποιήσουν κλήσεις.
Πολλοί κάτοικοι αισθάνονται ότι εγκαταλείφτηκαν από το κράτος, το δήμο και την αστυνομία. Σύμφωνα με μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου, πάνω από το 90 % των ιδιοκτητών κατστημάτων και ταβερνών στο κέντρο της περιοχής πιστεύουν ότι η γειτονιά τους είναι "πολύ ανασφαλής". Περισσότεροι από τους μισούς λένε ότι έχουν γίνει ήδη θύματα επιθέσεων και ληστειών. Ξενοδοχεία κλείνουν ή προσλαμβάνουν προσωπικό ασφαλείας.
Η Πηνελόπη Αγάθου ίδρυσε μια ομάδα που ονομάζεται "Ε.ΠΟΙ.ΖΩ" περίπου πριν από ένα χρόνο. Σύμφωνα με το καταστατικό, ο σύλλογος υποστηρίζει "μια καλύτερη ποιότητα ζωής". Έχει 110 μέλη, "καλλιεργημένα άτομα μόνο" όπως γρήγορα επισημαίνει η κ. Αγάθου. Πρόκειται για μια ηλικιωμένη γυναίκα με ένα πουλόβερ σε στυλ άγκυρας και σχεδιασμένη μια καρδιά και με έντονα βαμμένα χείλη, ζει στην Πλατεία Αμερικής, η οποία λέει θα έπρεπε να ονομάζεται πλατεία Αφρικής.
"Τα πάντα ήταν μαύρα", λέει η Αγάθου, κοιτάζοντας από το παράθυρο. Οι Αφρικανοί έτρωγαν, κοιμόνταν και ουρούσαν μπροστά από την πόρτα της. Λέει ότι δεν είναι ρατσίστρια και ότι δίνει τακτικά στη UNICEF. Αλλά, προσθέτει, "για μας αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία".
Τώρα όπου μια προεκλογική εκστρατεία βρίσκεται σε εξέλιξη στην Αθήνα και η παρουσία της αστυνομίας έχει αυξηθεί ξαφνικά, πολλοί παράνομοι μετανάστες φοβούνται να βγουν στους δρόμους και η πλατεία Αμερικής δεν είναι τόσο γεμάτη από μετανάστες. Την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη ανακοίνωσε τη λεγόμενη εκστρατεία σκούπα. Άνθρωποι χωρίς άδειες παραμονής θα πρέπει τώρα να συλληφθούν και να οδηγηθούν στα πρόσφατα κατασκευασμένα κέντρα κράτησης. Η κατάσταση στο κέντρο της Αθήνας, λέει ο υπουργός, είναι "μια βόμβα που πρέπει να εξουδετερωθεί".
Ο Μασούντ, από το Αφγανιστάν, έφτασε στο σπίτι του αλώβητος πριν αρχίσει να πέφτει το σκοτάδι. Μια ηλικιωμένη γυναίκα στέκεται στην είσοδο του κτιρίου.
"Τι θέλεις;" φωνάζει προς αυτόν.
"Εδω ζω" λέει ο Μασούντ ήσυχα. Δείχνει την κλειδί του, και η γυναίκα αναστενάζει. Όταν φτάνει στον τρίτο όροφο, ξεκλειδώνει την πόρτα για το μονόκλινο δωμάτιο που μοιράζεται με τον ξάδελφό του. "Πρέπει να φύγουμε από εδώ", λέει. Η ζωή κάποτε ήταν καλή στην Ελλάδα, λέει, αλλά τώρα είναι τρομερή. Λοιπόν, προς τα πού θέλει να πάει; Για τη Γερμανία, τη Γαλλία, δεν έχει σημασία, λέει ο Μασούντ - κάποιο μέρος που να είναι καλύτερο από αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου