Όταν ο πληθωρισμός φαίνεται να είναι η διέξοδος
Υπάρχει μια διέξοδος από αυτήν την κατρακύλα προς τον γκρεμό. Δεν θα ήταν ευχάριστη και ίσως δεν θα μπορούσε να συμφωνηθεί.
Ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα καταφέρνει να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά της μέσα στα επόμενα τρία ή τέσσερα χρόνια, έτσι ώστε το χρέος της να μην υπερβαίνει το 200% του ΑΕΠ. Αυτό δεν είναι ένα δεδομένο συμπέρασμα. Το χρέος ανέρχεται σήμερα σε σχεδόν 160% του ΑΕΠ και το έλλειμμα του προϋπολογισμού, μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου του 2011, σε € 18 δισ. (ή 9% του ΑΕΠ). Και μακριά ακόμα από το να κατεβαίνει, το έλλειμμα του προϋπολογισμού εξακολουθεί να αυξάνεται, ως αποτέλεσμα των έκτακτων μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, τα οποία έχουν βαθύνει την ύφεση. Η οικονομία προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 5% συνολικά μέχρι το τέλος του έτους. Η κατά 21% μείωση των χρεών της Ελλάδας που οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποδέχονται "εθελοντικά υπό πίεση" με τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου θα μπορούσε να συμβάλει στο να καταστεί το 200% εύλογο όριο. Έτσι, το ερώτημα είναι τότε: Μπορεί οποιαδήποτε χώρα να μεταφέρει ένα τέτοιο μακροπρόθεσμο χρέος χωρίς να ασφυκτιά η κοινωνία;
Χωρίς τα επιβαλλόμενα μέτρα, σύντομα μόνο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα έχουν όρεξη να κατέχουν αυτό το χρέος. Όπως αναφέρει ένας οικονομικός οργανισμός: "Δεν φανταζόμαστε ότι οι επενδυτές θα επιστρέψουν για να αγοράσουν". Οποιαδήποτε αύξηση του μεγέθους του χρέους στην Ελλάδα μπορεί να χρηματοδοτείται μόνο από δημόσιους δανειστές και καθώς πέφτουν τα χρεόγραφα, ως αποτέλεσμα της ανανέωσης, ο ιδιωτικός τομέας θα αφήσει τη δουλειά στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες και τα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα εγκρίνουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) - κόντρα προς όλες τις δογματικές αρχές της - να αγοράσει κρατικά ομόλογα για να μειώσει την επιβάρυνσή τους πιο γρήγορα. Μέσα σε λίγα χρόνια, το ελληνικό χρέος θα ανήκει εξ ολοκλήρου σε όλους.
Εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε ποιο επιτόκιο αποδέχεται η ελληνική κοινωνία. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ένα αναπτυγμένο έθνος - αν είναι να αποφευχθεί η λαϊκή επανάσταση, η δικτατορία ή το τέλος του πολιτισμού της - δεν θα μπορούσε να φέρει ένα κόστος που υπερβαίνει το 6% του ΑΕΠ της, το οποίο για την Ελλάδα είναι ίσο με το ήμισυ των μισθολογικών δαπανών του δημόσιου τομέα της. Για λόγους σύγκρισης, το τρέχον ετήσιο κόστος του εθνικού χρέους της Γαλλίας είναι περίπου 2,3% του ΑΕΠ. Εάν το ελληνικό εθνικό χρέος θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί στο 200% του ΑΕΠ, το πραγματικό επιτόκιο για το εθνικό χρέος θα πρέπει να είναι κάτω από το 3% για να παραμείνει εντός του ορίου αυτού. Εάν τα ευρωπαϊκά κράτη κατάφερναν να δανείζονται από τις αγορές στο 3% ή λιγότερο, σε πραγματικούς όρους, θα ήταν σε θέση να χρηματοδοτούν το ελληνικό χρέος, χωρίς να τους κοστίζει τίποτα. Στα μέσα Σεπτεμβρίου, ο EFSF έβαλε 5 δισ. (πάνω από 10 χρόνια) για τη χρηματοδότηση πακέτου ενισχύσεων προς την Πορτογαλία με ονομαστικό επιτόκιο 2,75%. Δεδομένου ότι οι δανειστές υπολογίζουν σε ένα ποσοστό πληθωρισμού 2%, αυτό ισοδυναμεί με επιτόκιο 0,75% σε πραγματικούς όρους. Επομένως, θα ήταν δυνατόν να χρηματοδοτήσει το σύνολο της βιωσιμότητας του ελληνικού του χρέους στην Ελλάδα σε συνθήκες που θα απέφευγαν την ασφυξία.
Παρέμβαση ενός τρισεκατομμύριου ευρώ
Αυτό το σενάριο έκτακτης ανάγκης απαιτεί τρεις άλλες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται: το σχέδιο θα έπρεπε να σχεδιαστεί με αυτό το ρητό στόχο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για αυτό και στο EFSF θα πρέπει να δοθεί ένα όριο δανεισμού πολύ υψηλότερο από το σημερινό των € 440 δισ.. Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Timothy Geithner εξήγησε αυτό στους Ευρωπαίους ηγέτες στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής στο Wrocaw, όχι τόσο από αγάπη για τον παλαιό κόσμο, όσο για τις τράπεζες. Ο Geithner δεν έχει καμία πρόθεση να τους αφήνει στο έλεος της αδυναμίας πληρωμής από την Ελλάδα. Με € 440 δισ., το EFSF διαθέτει μόλις τα χρήματα για να αγοράσει το χρέος της Ελλάδας. Αλλά αυτό εξακολουθεί να αφήνει την Πορτογαλία και την Ιρλανδία έξω από τη διάσωση και κάτι πρέπει να βάλει στην άκρη για πιθανή ανακούφιση - και όχι διάσωση - για την Ιταλία ή την Ισπανία. Έτσι, ένα τρισεκατομμύριο ευρώ (€ 1,000 δισ.) είναι πιθανώς μια εύλογη εκτίμηση του ποια πρέπει να είναι η παρέμβαση του ταμείου EFSF.Αλλά το ποσό αυτό δεν θα παράγει αποτελέσματα, εκτός αν τεθεί σε δράση γρήγορα, σύμφωνα με ένα λογικό χρονοδιάγραμμα και με την πεποίθηση να ενεργεί με επαρκή ανάλυση. Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμμετέχουν με δύο βήματα εμπρός-ένα βήμα πίσω, ακόμη και αν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, θα τους δούμε να δρουν πανικοβλημένοι κάτω από ανεξέλεγκτα γεγονότα. Και τότε τα χειρότερα θα καταστούν αναπόφευκτα.
Η περιφρόνηση των αγορών θα αυξηθεί. Μόλις το πρόγραμμα επαναφοράς της ΕΚΤ λήξει, τα επιτόκια θα αρχίσουν και πάλι να σφίγγουν τα ιταλικά και ισπανικά χρέη. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι ένας συναγερμός των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να ξεκινήσουν υποβαθμίσεις της αξιολόγησης των εθνικών χωρών και η αυτοεκπληρούμενη προφητεία να ξεκινήσει και πάλι. Οι πληγείσες χώρες δεν θα είναι πλέον σε θέση να ανανεώσουν τους χρεωστικούς τίτλους τους, όταν αυτές καταστούν απαιτητές, καθώς θα έπρεπε να δανείζονται με υπέρογκα επιτόκια. Τελικά το χρέος τους θα γίνει μη βιώσιμο, όχι λόγω του μεγέθους του, αλλά λόγω της ανόδου των επιτοκίων. (Ας θυμηθούμε ότι ένα χρέος με 0% επιτόκιο δεν κοστίζει τίποτα). Γι 'αυτό είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων που κάνουν το χρέος μη βιώσιμο, επειδή οι αποπληρωμές ασκούν πιέσεις στον προϋπολογισμό ενός κράτους. Αυτό εδραιώνει στους δανειστές την ιδέα ότι το χρέος έχει καταστεί μη βιώσιμο, κάτι το οποίο τους οδηγεί στην αύξηση του επασφάλιστρου κινδύνου για την κατάσταση δανεισμού - η οποία ωθεί το επιτόκιο προς τα πάνω και κάνει στο μέλλον τον κίνδυνο πτώχευσης πιο πιθανό.
Σε αυτό το κλίμα πανικού, και χωρίς ένα επαρκές όριο δανεισμού, το EFSF θα βρεθεί σε θέση να μην μπορεί να συγκεντρώσει τα χρήματα στις αγορές με τους ευνοϊκούς όρους του σήμερα. Μια αύξηση του κόστους δανεισμού για το EFSF θα είχε επιπτώσεις για τα κρατικά χρέη σε όλη την ευρωζώνη, δεδομένου ότι το βάρος των εγγυήσεων που εφαρμόζονται σε αυτά τα δάνεια θα αυξηθούν περισσότερο επαχθώς για τις χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Γαλλία, οι οποίες δεν θα έχουν ακόμα τις προϋποθέσεις για διάσωση. Το ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης θα μοιάζει τότε σαν δύο σάπιες σανίδες που στέκονται μόνο επειδή η μία στηρίζεται στην άλλη.
Σάπιες σανίδες
Για το λόγο αυτό, η λύση των ευρωομολόγων δεν θα ήταν πολύ καλύτερη. Στα χαρτιά η φόρμουλα, μια αναδοχή των κρατικών χρεωστικών τίτλων, η οποία προσαρμόστηκε από ένα έξυπνο χειρισμό των επιτοκίων, είναι κομψή και πολιτικά ευφυής. Μια οικονομική Ευρώπη που μετασχηματίζεται από το χάος του χρέους σε δημοσιονομικό φεντεραλισμό είναι μια συγκινητική ιστορία. Αλλά θα συνέχιζε να είναι ακόμα σάπιες σανίδες. Επειδή η ανάμειξη όλων αυτών των δημόσιων χρεών στο ίδιο ομόλογο θα παράγει ένα αποτέλεσμα που θα θυμίζει επισφαλή δάνεια, ενοποιημένα, δομημένα και τιτλοποιημένα - σκόπιμα σχεδιασμένα για να αναμιγνύουν το κακό χρέος με το καλό.
Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης, η μόνη λύση θα ήταν να υποχρεώσει τις τράπεζες να αναλάβουν ολόκληρο το δημόσιο χρέος των χωρών που απειλούνται. Αυτό μπορεί να είναι η λύση που ψάχνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες . Ως λάτρεις της τροτσκιστικού-φιλελευθερισμού, μπορούν να σκεφτούν ότι οι καλές λύσεις δεν θα προκύψουν, εκτός εάν η κρίση φτάνει στο αποκορύφωμά της. Και ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει;
Όταν η κατάσταση έκτακτης ανάγκης περάσει, οι λύσεις αυτές μπορούν να σχεδιαστούν πιο ήρεμα: επιτέλους, ένα φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς και ένα φόρος διοξειδίου του άνθρακα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως ο οικονομολόγος Michel Aglietta σήμερα προτείνει. Και η χαλάρωση του στόχου για τον πληθωρισμό από το 2% στο 4% ή 5%. Το πιο δύσκολο πράγμα είναι να δημιουργήσεις πληθωρισμό. Όπως ένας άλλος ειδικός, ο Robert Boyer, λέει: "Η μόνη ελπίδα στον ορίζοντα είναι ότι η Κίνα τρέχει με ελλείψεις εργατικού δυναμικού, αλλά και κοινωνικές συγκρούσεις, πράγματα τα οποία θα επιτρέψουν τον πληθωρισμό στην Κίνα. Αυτό θα προκαλέσει την επιστροφή του πληθωρισμού λόγω των κινέζικων μισθών, κάτι το οποίο θα μειώσει το βάρος του χρέους σε όλο τον κόσμο. Αυτό θα ήταν ένα υπέροχο σενάριο ". Για να βοηθηθεί αυτό, δεν θα ήταν κακό αν οι Ευρωπαίοι εργοδότες έδιναν μια μικρή ώθηση για μισθολογικές διαπραγματεύσεις.
Και τέλος, σύμφωνα με κάποιες ορθόδοξες προτάσεις, η Ευρώπη θα πρέπει να υιοθετήσει έναν χρυσό κανόνα, αλλά κατά την άποψή μου πρέπει να είναι πιο αυστηρός και σοβαρός από αυτόν που συζητείται επί του παρόντος: κάθε κράτος θα μπορούσε να απαγορεύει να υπερβαίνουν το 3% του ελλείμματος του προϋπολογισμού και να έχει ως στόχο για το δημόσιο χρέος κάτω από 30% του ΑΕΠ. Εάν γίνει υπέρβαση του ορίου, μια ρύθμιση που είναι τόσο δίκαιη όσο και τολμηρή και θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ: αυτόματα είναι η αύξηση του συντελεστή φόρου εισοδήματος στο 90% για τα εισοδήματα πάνω από € 35.000 καθαρά ετησίως, έτσι ώστε να μειωθεί το έλλειμμα σε επίπεδο συμβατό με το χρυσό κανόνα. Αν και κάποιος δεν θα κατηγορούσε μια ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία για τον καθορισμό ενός πιο λογικό ποσοστό 85%.
Υπάρχει μια διέξοδος από αυτήν την κατρακύλα προς τον γκρεμό. Δεν θα ήταν ευχάριστη και ίσως δεν θα μπορούσε να συμφωνηθεί.
- Le Monde Diplomatique
- by Laurent Cordonnier
 |
| Στο έργο του Σπίλμπεργκ ο στρατιώτης Ράιαν έπρεπε να διασωθεί με κάθε κόστος. Άραγε ισχύει το ίδιο και για τη διάσωση της Ελλάδας; |
Ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα καταφέρνει να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά της μέσα στα επόμενα τρία ή τέσσερα χρόνια, έτσι ώστε το χρέος της να μην υπερβαίνει το 200% του ΑΕΠ. Αυτό δεν είναι ένα δεδομένο συμπέρασμα. Το χρέος ανέρχεται σήμερα σε σχεδόν 160% του ΑΕΠ και το έλλειμμα του προϋπολογισμού, μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου του 2011, σε € 18 δισ. (ή 9% του ΑΕΠ). Και μακριά ακόμα από το να κατεβαίνει, το έλλειμμα του προϋπολογισμού εξακολουθεί να αυξάνεται, ως αποτέλεσμα των έκτακτων μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, τα οποία έχουν βαθύνει την ύφεση. Η οικονομία προβλέπεται να συρρικνωθεί κατά 5% συνολικά μέχρι το τέλος του έτους. Η κατά 21% μείωση των χρεών της Ελλάδας που οι ευρωπαϊκές τράπεζες αποδέχονται "εθελοντικά υπό πίεση" με τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου θα μπορούσε να συμβάλει στο να καταστεί το 200% εύλογο όριο. Έτσι, το ερώτημα είναι τότε: Μπορεί οποιαδήποτε χώρα να μεταφέρει ένα τέτοιο μακροπρόθεσμο χρέος χωρίς να ασφυκτιά η κοινωνία;
Χωρίς τα επιβαλλόμενα μέτρα, σύντομα μόνο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα έχουν όρεξη να κατέχουν αυτό το χρέος. Όπως αναφέρει ένας οικονομικός οργανισμός: "Δεν φανταζόμαστε ότι οι επενδυτές θα επιστρέψουν για να αγοράσουν". Οποιαδήποτε αύξηση του μεγέθους του χρέους στην Ελλάδα μπορεί να χρηματοδοτείται μόνο από δημόσιους δανειστές και καθώς πέφτουν τα χρεόγραφα, ως αποτέλεσμα της ανανέωσης, ο ιδιωτικός τομέας θα αφήσει τη δουλειά στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες και τα άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα εγκρίνουν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) - κόντρα προς όλες τις δογματικές αρχές της - να αγοράσει κρατικά ομόλογα για να μειώσει την επιβάρυνσή τους πιο γρήγορα. Μέσα σε λίγα χρόνια, το ελληνικό χρέος θα ανήκει εξ ολοκλήρου σε όλους.
Εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε ποιο επιτόκιο αποδέχεται η ελληνική κοινωνία. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι ένα αναπτυγμένο έθνος - αν είναι να αποφευχθεί η λαϊκή επανάσταση, η δικτατορία ή το τέλος του πολιτισμού της - δεν θα μπορούσε να φέρει ένα κόστος που υπερβαίνει το 6% του ΑΕΠ της, το οποίο για την Ελλάδα είναι ίσο με το ήμισυ των μισθολογικών δαπανών του δημόσιου τομέα της. Για λόγους σύγκρισης, το τρέχον ετήσιο κόστος του εθνικού χρέους της Γαλλίας είναι περίπου 2,3% του ΑΕΠ. Εάν το ελληνικό εθνικό χρέος θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί στο 200% του ΑΕΠ, το πραγματικό επιτόκιο για το εθνικό χρέος θα πρέπει να είναι κάτω από το 3% για να παραμείνει εντός του ορίου αυτού. Εάν τα ευρωπαϊκά κράτη κατάφερναν να δανείζονται από τις αγορές στο 3% ή λιγότερο, σε πραγματικούς όρους, θα ήταν σε θέση να χρηματοδοτούν το ελληνικό χρέος, χωρίς να τους κοστίζει τίποτα. Στα μέσα Σεπτεμβρίου, ο EFSF έβαλε 5 δισ. (πάνω από 10 χρόνια) για τη χρηματοδότηση πακέτου ενισχύσεων προς την Πορτογαλία με ονομαστικό επιτόκιο 2,75%. Δεδομένου ότι οι δανειστές υπολογίζουν σε ένα ποσοστό πληθωρισμού 2%, αυτό ισοδυναμεί με επιτόκιο 0,75% σε πραγματικούς όρους. Επομένως, θα ήταν δυνατόν να χρηματοδοτήσει το σύνολο της βιωσιμότητας του ελληνικού του χρέους στην Ελλάδα σε συνθήκες που θα απέφευγαν την ασφυξία.
Παρέμβαση ενός τρισεκατομμύριου ευρώ
Αυτό το σενάριο έκτακτης ανάγκης απαιτεί τρεις άλλες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται: το σχέδιο θα έπρεπε να σχεδιαστεί με αυτό το ρητό στόχο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία για αυτό και στο EFSF θα πρέπει να δοθεί ένα όριο δανεισμού πολύ υψηλότερο από το σημερινό των € 440 δισ.. Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Timothy Geithner εξήγησε αυτό στους Ευρωπαίους ηγέτες στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής στο Wrocaw, όχι τόσο από αγάπη για τον παλαιό κόσμο, όσο για τις τράπεζες. Ο Geithner δεν έχει καμία πρόθεση να τους αφήνει στο έλεος της αδυναμίας πληρωμής από την Ελλάδα. Με € 440 δισ., το EFSF διαθέτει μόλις τα χρήματα για να αγοράσει το χρέος της Ελλάδας. Αλλά αυτό εξακολουθεί να αφήνει την Πορτογαλία και την Ιρλανδία έξω από τη διάσωση και κάτι πρέπει να βάλει στην άκρη για πιθανή ανακούφιση - και όχι διάσωση - για την Ιταλία ή την Ισπανία. Έτσι, ένα τρισεκατομμύριο ευρώ (€ 1,000 δισ.) είναι πιθανώς μια εύλογη εκτίμηση του ποια πρέπει να είναι η παρέμβαση του ταμείου EFSF.Αλλά το ποσό αυτό δεν θα παράγει αποτελέσματα, εκτός αν τεθεί σε δράση γρήγορα, σύμφωνα με ένα λογικό χρονοδιάγραμμα και με την πεποίθηση να ενεργεί με επαρκή ανάλυση. Εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμμετέχουν με δύο βήματα εμπρός-ένα βήμα πίσω, ακόμη και αν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, θα τους δούμε να δρουν πανικοβλημένοι κάτω από ανεξέλεγκτα γεγονότα. Και τότε τα χειρότερα θα καταστούν αναπόφευκτα.
Η περιφρόνηση των αγορών θα αυξηθεί. Μόλις το πρόγραμμα επαναφοράς της ΕΚΤ λήξει, τα επιτόκια θα αρχίσουν και πάλι να σφίγγουν τα ιταλικά και ισπανικά χρέη. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι ένας συναγερμός των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να ξεκινήσουν υποβαθμίσεις της αξιολόγησης των εθνικών χωρών και η αυτοεκπληρούμενη προφητεία να ξεκινήσει και πάλι. Οι πληγείσες χώρες δεν θα είναι πλέον σε θέση να ανανεώσουν τους χρεωστικούς τίτλους τους, όταν αυτές καταστούν απαιτητές, καθώς θα έπρεπε να δανείζονται με υπέρογκα επιτόκια. Τελικά το χρέος τους θα γίνει μη βιώσιμο, όχι λόγω του μεγέθους του, αλλά λόγω της ανόδου των επιτοκίων. (Ας θυμηθούμε ότι ένα χρέος με 0% επιτόκιο δεν κοστίζει τίποτα). Γι 'αυτό είναι οι αυξήσεις των επιτοκίων που κάνουν το χρέος μη βιώσιμο, επειδή οι αποπληρωμές ασκούν πιέσεις στον προϋπολογισμό ενός κράτους. Αυτό εδραιώνει στους δανειστές την ιδέα ότι το χρέος έχει καταστεί μη βιώσιμο, κάτι το οποίο τους οδηγεί στην αύξηση του επασφάλιστρου κινδύνου για την κατάσταση δανεισμού - η οποία ωθεί το επιτόκιο προς τα πάνω και κάνει στο μέλλον τον κίνδυνο πτώχευσης πιο πιθανό.
Σε αυτό το κλίμα πανικού, και χωρίς ένα επαρκές όριο δανεισμού, το EFSF θα βρεθεί σε θέση να μην μπορεί να συγκεντρώσει τα χρήματα στις αγορές με τους ευνοϊκούς όρους του σήμερα. Μια αύξηση του κόστους δανεισμού για το EFSF θα είχε επιπτώσεις για τα κρατικά χρέη σε όλη την ευρωζώνη, δεδομένου ότι το βάρος των εγγυήσεων που εφαρμόζονται σε αυτά τα δάνεια θα αυξηθούν περισσότερο επαχθώς για τις χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Γαλλία, οι οποίες δεν θα έχουν ακόμα τις προϋποθέσεις για διάσωση. Το ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης θα μοιάζει τότε σαν δύο σάπιες σανίδες που στέκονται μόνο επειδή η μία στηρίζεται στην άλλη.
Σάπιες σανίδες
Για το λόγο αυτό, η λύση των ευρωομολόγων δεν θα ήταν πολύ καλύτερη. Στα χαρτιά η φόρμουλα, μια αναδοχή των κρατικών χρεωστικών τίτλων, η οποία προσαρμόστηκε από ένα έξυπνο χειρισμό των επιτοκίων, είναι κομψή και πολιτικά ευφυής. Μια οικονομική Ευρώπη που μετασχηματίζεται από το χάος του χρέους σε δημοσιονομικό φεντεραλισμό είναι μια συγκινητική ιστορία. Αλλά θα συνέχιζε να είναι ακόμα σάπιες σανίδες. Επειδή η ανάμειξη όλων αυτών των δημόσιων χρεών στο ίδιο ομόλογο θα παράγει ένα αποτέλεσμα που θα θυμίζει επισφαλή δάνεια, ενοποιημένα, δομημένα και τιτλοποιημένα - σκόπιμα σχεδιασμένα για να αναμιγνύουν το κακό χρέος με το καλό.
Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης, η μόνη λύση θα ήταν να υποχρεώσει τις τράπεζες να αναλάβουν ολόκληρο το δημόσιο χρέος των χωρών που απειλούνται. Αυτό μπορεί να είναι η λύση που ψάχνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες . Ως λάτρεις της τροτσκιστικού-φιλελευθερισμού, μπορούν να σκεφτούν ότι οι καλές λύσεις δεν θα προκύψουν, εκτός εάν η κρίση φτάνει στο αποκορύφωμά της. Και ποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει;
Όταν η κατάσταση έκτακτης ανάγκης περάσει, οι λύσεις αυτές μπορούν να σχεδιαστούν πιο ήρεμα: επιτέλους, ένα φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, καθώς και ένα φόρος διοξειδίου του άνθρακα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως ο οικονομολόγος Michel Aglietta σήμερα προτείνει. Και η χαλάρωση του στόχου για τον πληθωρισμό από το 2% στο 4% ή 5%. Το πιο δύσκολο πράγμα είναι να δημιουργήσεις πληθωρισμό. Όπως ένας άλλος ειδικός, ο Robert Boyer, λέει: "Η μόνη ελπίδα στον ορίζοντα είναι ότι η Κίνα τρέχει με ελλείψεις εργατικού δυναμικού, αλλά και κοινωνικές συγκρούσεις, πράγματα τα οποία θα επιτρέψουν τον πληθωρισμό στην Κίνα. Αυτό θα προκαλέσει την επιστροφή του πληθωρισμού λόγω των κινέζικων μισθών, κάτι το οποίο θα μειώσει το βάρος του χρέους σε όλο τον κόσμο. Αυτό θα ήταν ένα υπέροχο σενάριο ". Για να βοηθηθεί αυτό, δεν θα ήταν κακό αν οι Ευρωπαίοι εργοδότες έδιναν μια μικρή ώθηση για μισθολογικές διαπραγματεύσεις.
Και τέλος, σύμφωνα με κάποιες ορθόδοξες προτάσεις, η Ευρώπη θα πρέπει να υιοθετήσει έναν χρυσό κανόνα, αλλά κατά την άποψή μου πρέπει να είναι πιο αυστηρός και σοβαρός από αυτόν που συζητείται επί του παρόντος: κάθε κράτος θα μπορούσε να απαγορεύει να υπερβαίνουν το 3% του ελλείμματος του προϋπολογισμού και να έχει ως στόχο για το δημόσιο χρέος κάτω από 30% του ΑΕΠ. Εάν γίνει υπέρβαση του ορίου, μια ρύθμιση που είναι τόσο δίκαιη όσο και τολμηρή και θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ: αυτόματα είναι η αύξηση του συντελεστή φόρου εισοδήματος στο 90% για τα εισοδήματα πάνω από € 35.000 καθαρά ετησίως, έτσι ώστε να μειωθεί το έλλειμμα σε επίπεδο συμβατό με το χρυσό κανόνα. Αν και κάποιος δεν θα κατηγορούσε μια ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία για τον καθορισμό ενός πιο λογικό ποσοστό 85%.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου