Η διαφθορά συνεχίζεται σχεδόν ανεξέλεγκτα στην Ελλάδα

• Spiegel Online
• By Julia Amalia Heyer

Οι κατηγορίες για διαφθορά εξακολουθούν να μην επηρεάζουν κατ 'ανάγκη μια πολιτική καριέρα στην Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται από την περίπτωση του πρώην νομάρχη Θεσσαλονίκης, Παναγιώτη Ψωμιάδη. Αυτός φέρεται να έλαβε προσωπικά σχεδόν 1 εκατ. € για δημόσια έργα που ποτέ δεν έγιναν.

Ενώ η Αθήνα περιμένει περισσότερη βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα εξακολουθεί να διοικείται με τον ίδιο παλιó απρόσεκτο τρόπο. Διεφθαρμένοι πολιτικοί και πλούσιοι συνεχίζουν να καρπούνται ελληνικά κεφάλαια και ελάχιστα πράγματα γίνονται γι αυτό.

Πώς μπορεί κάποιος που έχει δηλώσει ετήσιο εισόδημα 25.000 € να μεταφέρει € 52 εκατομμύρια στο εξωτερικό; Τι είδους συμπληρωματικό εισόδημα πρέπει να έχει ένα άτομο που, σύμφωνα με τις φορολογικές δηλώσεις του, κέρδισε € 5.588 το 2010, αλλά και πάλι κατάφερε να μεταφέρει € 19,8 εκατομμύρια στο εξωτερικό; Και πώς μπορεί να συμβεί ένας Έλληνας πολίτης να βγάζει € 9,7 εκατομμύρια στο εξωτερικό αν και υποτίθεται ότι κέρδισε ακριβώς μηδέν ευρώ;

Αυτά είναι τα ερωτήματα που οι διώκτες της φοροδιαφυγής θα πρέπει να θέσουν σ' έναν αριθμό ατόμων των οποίων η ταυτότητα μέχρι στιγμής έχει γίνει γνωστή με τη μορφή αρχικών. Για παράδειγμα, ένας "GD" βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τα ονόματα των 54.000 Ελλήνων πολιτών οι οποίοι μετέφεραν στο εξωτερικό μεγάλα περιουσιακά στοιχεία, μεταξύ 2009 και 2011. Ο κατάλογος προέρχεται από την ελληνική κεντρική τράπεζα και είναι τώρα στα χέρια του του υπουργείου Οικονομικών.

Ο τρόπος ζωής πολλών Ελλήνων δεν ανταποκρίνεται στο δηλωθέν εισόδημά τους.

Αυτό όμως δε φαίνεται να σταματάει

Είναι η μεγαλύτερη από τις τέσσερις λίστες που κυκλοφορούν σήμερα στην Αθήνα. Κάθε μία περιέχει τα ονόματα των ατόμων των οποίων η οικονομική κατάσταση - τραπεζικές καταθέσεις και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία - δεν αντιστοιχούν καθόλου με ό, τι ισχυρίστηκαν στις φορολογικές δηλώσεις τους. Αλλά σχεδόν τίποτα δεν έχει γίνει γι 'αυτό. Η ελληνική πραγματικότητα είναι μερικές φορές παράδοξη: Ενώ ο κυβερνών συνασπισμός ήταν απασχολημένος σε αντιπαραθέσεις με τους διεθνείς πιστωτές για το πόσες εκατοντάδες ευρώ μπορούν ακόμη να περικοπούν από τους μισθούς των δασκάλων και των νοσοκόμων και η Αθήνα συνεχίζει να μειώνει τις συντάξεις των εργαζομένων, πλούσιοι Έλληνες μετέφεραν δισεκατομμύρια στο εξωτερικό με σχετική ατιμωρησία .

Η Οδύσσεια της "Λίστας Λαγκάρντ", όπως είναι γνωστή, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της συνήθως χαλαρής στάσης απέναντι στους εγκληματίες φόρου. Για πολλούς μήνες, θεωρείτο ότι είχε χαθεί, αλλά μετά εμφανίστηκε, στις αρχές Οκτωβρίου. Τώρα, ο εισαγγελέας για οικονομικά εγκλήματα έχει ένα αντίγραφο. Περιλαμβάνει 1.991 Έλληνες κατόχους ελβετικών τραπεζικών λογαριασμών και, σύμφωνα με πληροφορίες, περιλαμβάνει πολλά εξέχοντα άτομα από τις σφαίρες της πολιτικής, των επιχειρήσεων και του πολιτισμού.

Η Λίστα εξαφανίζεται

Η ιστορία αυτού του καταλόγου δείχνει κυρίως την απροθυμία των πολιτικών να κάνουν κάτι για να βελτιώσουν την κατάσταση. Το Φθινόπωρο του 2010 η Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας εκείνη την εποχή, έδωσε στον Έλληνα ομόλογό της Γιώργο Παπακωνσταντίνου ένα ψηφιοποιημένο κατάλογο των τραπεζικών λογαριασμών με πληροφορίες για Έλληνες πελάτες στην HSBC Bank στην Ελβετία. Οι λογαριασμοί περιείχαν συνολικά περίπου € 1,5 δις. Ενώ το γαλλικό κράτος χρησιμοποίησε αυτή τη λίστα για να πετύχει την είσπραξη  μισού δισεκατομμύριου ευρώ από τους δικούς του φορολογικούς παραβάτες, οι Έλληνες έδειξαν λίγο ενδιαφέρον για την προσπάθεια μιας παρόμοιας πρωτοβουλίας.

Μόνο αυτός;

Δεν ήταν αρκετοί μήνες αργότερα, όταν τον Ιούνιο του 2011, ο  Παπακωνσταντίνου έδωσε τελικά μόνο 10 ονόματα από τον κατάλογο στον επικεφαλής του ΣΔΟΕ. Ο πρώην υπουργός είπε πριν από λίγες ημέρες ότι δεν είχε μεταβιβάσει όλες τις πληροφορίες, γιατί "δεν είχε εμπιστοσύνη στον οργανισμό"

Τον διαδέχθηκε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο οποίος είναι σήμερα ο ηγέτης του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος, πιο γνωστό ως ΠΑΣΟΚ, και μέρος του κυβερνώντος συνασπισμού. Ο Βενιζέλος υπηρέτησε ως υπουργός Οικονομικών για εννέα μήνες. Διαπραγματεύτηκε το κούρεμα του χρέους και το δεύτερο πακέτο διάσωσης - και ορκίστηκε ξανά και ξανά ότι θα αντιμετωπίσει το μεγάλο πρόβλημα της φοροδιαφυγής.

Εν τω μεταξύ, κρυμμένο σε ένα συρτάρι του γραφείου του γραμματέα του, υπήρχε ένα USB stick με πληροφορίες που έχουν ήδη συγκεντρωθεί για Ελληνες φορολογικούς παραβάτες - η λίστα Λαγκάρντ. Οι αρχές απλώς το χρειαζόταν για να ξεκινήσουν τις έρευνες. Αλλά ο Βενιζέλος δεν αναθέτει στο ΣΔΟΕ να τις διεξάγει ούτε ενημέρωσε κάποιους για την ύπαρξη των εν λόγω πληροφοριών. Όλοι οι άλλοι στην κυβέρνηση σκέφτηκαν ότι ο κατάλογος είχε εξαφανιστεί. Μόνο όταν ο σημερινός υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας άκουσε για την απώλεια πληροφοριών και θέλησε να ζητήσει από το Παρίσι ένα αντίγραφο, ο Βενιζέλος δήθεν τότε θυμήθηκε το USB stick στο συρτάρι του. Κατόπιν το απέστειλε με υπηρεσία ταχυμεταφοράς στον Έλληνα Πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά. Ο Βενιζέλος υποστηρίζει ότι δεν γνώριζε αν "κανείς άλλος εκτός από μένα είχε αντίγραφο."

Τόσο ο Βενιζέλος όσο και ο Παπακωνσταντίνου έπρεπε να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής έρευνας - και οι δύο άνδρες προσπάθησαν να μεταθέσουν την ευθύνη ο ένας στον άλλο.

Οι Καταγγελίες Παραβλέπονται

Υπάρχει ακόμη μια άλλη, μικρότερη λίστα, η οποία παρά το μικρό της μέγεθος είναι ακόμα πιο πολιτικά φορτισμένη. Οι ελληνικές φορολογικές αρχές ερευνούν σήμερα τα περιουσιακά στοιχεία περίπου 60 πολιτικών και η έρευνα εκτείνεται προφανώς πέρα ​​από τις υποψίες της φοροδιαφυγής και μόνο. Ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Ευάγγελος Μεϊμαράκης - μέλος του κυβερνώντος συντηρητικού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας- πρόσφατα παραιτήθηκε λόγω  κατηγοριών περί διαφθοράς, και αυτός δεν είναι ο μόνος που εμπλέκεται. Ένας αριθμός υψηλόβαθμων πρώην υπουργών είναι επίσης ύποπτοι για συμμετοχή σε εικονικές συναλλαγές και συστηματικό ξέπλυμα χρήματος.

Οι κατηγορίες για διαφθορά εξακολουθούν να μην επηρεάζουν κατ' ανάγκη μια πολιτική καριέρα στην Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται από την περίπτωση του πρώην νομάρχη Θεσσαλονίκης, Παναγιώτη Ψωμιάδη. Αυτός φέρεται να έλαβε προσωπικά σχεδόν 1 εκατ. € για δημόσια έργα που ποτέ δεν έγιναν. Υπάρχουν επίσης υπόνοιες ότι ο Ψωμίαδης συνδέεται και με κυκλους της μαφίας των τοκογλύφων. Προφανώς, τίποτα από αυτά δεν του έχει προκαλέσει ζημιά. Τον Μάιο, ο Πρωθυπουργός Σαμαράς τον όρισε υπεύθυνο για τη διοργάνωση της προεκλογικής εκστρατείας για τη βόρεια Ελλάδα.

"Είμαστε πολύ άσχημα τώρα ως κοινωνία. Έχουμε γίνει κακοί. Είμαστε άπληστοι και αντικοινωνικοί", λέει ο Κώστας Μπακούρης, 75, πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας στην Ελλάδα. Ο Μπακούρης ακούγεται πολύ διαφορετικά από ό, τι πολλοί ευρωπαίοι πολιτικοί, που ξαφνικά διαπιστώνουν ότι τα πράγματα παίρνουν μια στροφή προς το καλύτερο στην Ελλάδα. Τώρα που είναι σαφές ότι οι πιστωτές θα συνεχίσουν να πληρώνουν, ο ίδιος λέει ότι οι άνθρωποι κάνουν πως δε βλέπουν το αναπόφευκτο.

Στην πραγματικότητα, λέει ο Μπακούρης, μια ανίκανη πολιτική τάξη εξακολουθεί να κυβερνάει τη χώρα - οι ίδιοι άνθρωποι, η ίδια ιστορία. Για δεκαετίες, έχουν δημιουργήσει ένα άρρωστο σύστημα που διαπερνά όλα τα τμήματα της κοινωνίας.

Πράγματι, δεν είναι μόνο πρώην υπουργοί και βουλευτές που έχουν κρύψει κάπου μακριά εκατομμύρια ευρώ αμφιβόλου προέλευσης σε τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ακόμα € 2,8 εκατομμύρια - τίποτα από τα οποία δεν είχε δηλωθεί - σε λογαριασμό που ανήκει στον αντιδήμαρχο μιας πόλης μόλις 14.000 κατοίκων στην περιοχή της Θεσσαλίας. Ο άνθρωπος λαμβάνει ένα μηνιαίο μισθό περίπου € 1.500.

Ιδανικές συνθήκες για διαφθορά

Ο μεγαλύτερος κοινωνικός οργανισμός ασφαλίσεων στην Ελλάδα, το ΙΚΑ, έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς στη χώρα ως ο προσωπικός ο κουμπαράς τους. Το γεγονός ότι τα ταμεία του ΙΚΑ είναι στην πραγματικότητα άδεια, αυτό δεν έχει σταματήσει επικεφαλής τμημάτων ή χαμηλού επιπέδου υπαλλήλους να συνεχίζουν να μεταφέρουν χρήματα σε φίλους και συγγενείς, οι οποίοι δεν δικαιούνται να λάβουν καμία απολύτως πληρωμή. Αλλά ακόμα και οι απλοί πολίτες μπορούν να επωφεληθούν από το σύστημα: Από τους 700 δήθεν τυφλούς στο νησί της Ζακύνθου, για παράδειγμα, στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο 60 που πραγματικά δεν μπορούν να δουν.

Χάρη σε αυτά τα κοινόροπα κόλπα, υπολογίζεται ότι το 40% του ετήσιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στην Ελλάδα (ΑΕΠ) δε δημιουργεί έσοδα για τα κρατικά ταμεία, λέει η Αθήνα, με βάση Λέανδρο Ρακιντζή, που διερευνά τα φαινόμενα διαφθοράς.

Σύμφωνα με τον Κώστα Μπακούρη της Διεθνούς Διαφάνειας, η Ελλάδα έχει ιδανικές συνθήκες για διαφθορά: τεράστια γραφειοκρατία, το σύστημα δικαιοσύνης δε λειτουργεί, νόμοι με πολλά κενά - και οικονομική πίεση. Ο ίδιος ο Μπακούρης ήταν επιχειρηματίας και έζησε για 20 χρόνια στην Ελβετία. Λέει ότι Έλληνες σαν κι αυτόν, που έχουν ζήσει στο εξωτερικό για πολλά χρόνια, έχουν σαφέστερη αντίληψη των προβλημάτων στην πατρίδα τους. Ο Μπακούρης εργάστηκε επίσης για την κυβέρνηση για σύντομο χρονικό διάστημα, ως διευθύνων σύμβουλος της προετοιμασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα. Μετά από δύο χρόνια, λίγο πολύ απέλυσε τον εαυτό του. Λέει ότι ο ίδιος αρνήθηκε να δεχθεί όλες τις προσφορές - είτε ήταν για τα μεγάλα έργα υποδομής είτε για την κάλυψη με τάπητα στο Ολυμπιακό Χωριό - ήταν περίπου τρεις φορές πιο υψηλές απ´ όσο στο Σίδνεϊ, που είχε φιλοξενήσει τους αγώνες το 2000.

Ο Μπακούρης δεν πιστεύει ότι όλες οι πληροφορίες σχετικά με τους καταλόγους πραγματικά θα διερευνηθούν. Μόνο ένας κορυφαίος πολιτικός έχει καθίσει στη φυλακή εν αναμονή δίκης τους τελευταίους έξι μήνες: Ο πρώην υπουργός Άμυνας Άκης Τσοχατζόπουλος. Κατηγορείται ότι δέχτηκε πολλά εκατομμύρια ευρώ σε μίζες για έργα της άμυνας. Ο Τσοχατζόπουλος, ο οποίος αρνείται όλες τις κατηγορίες, ήταν πολιτικά προστατευόμενος του σοσιαλιστή Ανδρέα Παπανδρέου, ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και πατέρα του πρώην πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου.

Η παράδοση της διαφθοράς πηγαίνει πίσω γενιές. Στις ημέρες που ο Παπανδρέου ο πρεσβύτερος κυβερνούσε τη χώρα, όταν ξέσπασε μια ιστορία  για τον επικεφαλής της ΔΕΗ, που βρέθηκε να έχει στις τσέπες του περίπου 1,5 εκατ. δρχ.(σ.μ. προφανώς η δημοσιογράφος του Spiengel κάνει λάθος, γιατί επρόκειτο για 500 εκατ. δρχ.), ο πρωθυπουργός αντέδρασε με τo εξής αστείο: "Όλοι συμφωνούμε, φυσικά , ότι έχουμε τη δυνατότητα να δώσουμε στον εαυτό μας ένα μικρό δώρο από καιρό σε καιρό. Αλλά σας παρακαλώ μην κάνετε πάρα πολύ μεγάλο ".