Ο Rob Cox για το πώς ο Greg Smith έχει πάρει λάθος την Goldman Sachs

• The Newsweek Magazine
• By Rob Cox*

Το ανυπολόγιστο κόστος της απληστίας της Goldman Sachs. 

Την περασμένη εβδομάδα, ένας μεσαίου μεγέθους τραπεζίτης της Goldman Sachs εμφανίστηκε καταιγιστικός, με δημοσίευση στην εφημερίδα The New York Times, εναντίον της κορυφαίας τράπεζας της Wall Street, ασκώντας κριτική προς τον πρώην εργοδότη του. Ο Greg Smith κατηγόρησε τον διευθύνοντα σύμβουλο της Goldman, Lloyd Blankfein και τον πρόεδρό της Gary Cohn ότι προωθούν μια εταιρική κουλτούρα, όπου η επιδίωξη του κέρδους θέτει στο "περιθώριο" τα συμφέροντα των πελατών, οι οποίοι αναφέρονται, όπως λέει ο Smith, ως "Μαριονέττες" από τα ανώτατα στελέχη. "Σήμερα, αν βγάλετε αρκετά χρήματα για την επιχείρηση (και προς το παρόν δεν είναι δολοφόνος με το τσεκούρι) θα προωθηθείτε σε μια θέση επιρροής", έγραψε.

Ο Smith χαρακτηρίστηκε ως γενναίος, γιατί μίλησε έξω από τα δόντια ενάντια στην προφανή αδικία της τράπεζας, που τον γέμισε με μπόνους για πάνω από μία δεκαετία. Αλλά υπάρχει επίσης μια κραυγαλέα αφέλεια στην εκτίμηση του, που είναι τόσο κοντόφθαλμη, όσο οι υποτιθέμενες αποφάσεις των αφεντικών της Goldman να κυνηγήσουν τα κέρδη σήμερα, περισσότερο από τα συμφέροντα των πελατών τους αύριο. Τα χρήματα είναι και πάντα θα είναι η ψυχή της παγκόσμιας οικονομίας. Η μόνη μεταβαλλόμενη δυναμική είναι ο βαθμός στον οποίο ανταγωνίζονται άλλοι στόχοι την επιδίωξη αυτή. 

Οι άνθρωποι της Goldman Sachs: Lloyd Blankfein (αριστερά) και Gus Levy

Η Goldman δεν έγινε ξαφνικά άπληστη όταν τρύπωσε ο Σμιθ με την εκπαίδευσή του στο Στάνφορντ και το τρόπαιο του πινγκ-πονγκ πριν από 12 χρόνια. Για 143 χρόνια η Goldman προσπάθησε να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ της εξυπηρέτησης των αναγκών των πελατών της και της δημιουργίας κέρδους για τους συνεργάτες της. Συχνά έχει αποτύχει. Τα στελέχη της Goldman, που ταράζονται γιατί γίνονται στόχος στα χιουμοριστικά νυχτερινά talk-shows αυτής της εβδομάδας, μπορεί να είναι ιστορικά το ίδιο μυωπικά όπως ο Smith. Το 1932, μετά την εντυπωσιακή κατάρρευση της Goldman Sachs Trading Corp, όπου ένα επενδυτικό fund έπληξε την επιχείρηση και υπέγραψε με τους πελάτες της, ο κωμικός του βαριετέ Έντι Κάντορ έκανε την Goldman το αγόρι που συνεχώς μαστίγωνε.

Χρειάστηκε δεκαετίες η Goldman για την αποκατάσταση της φήμης της ως αξιόπιστου διαμεσολαβητή, υπό την ηγεσία του άψογου στις σχέσεις του με τους πελάτες τραπεζίτη Sidney Weinberg. Αλλά δεν ήταν πολύ πριν η επιθυμία για χρήματα επέστρεψει με μία εκδίκηση υπό τον συνεργάτη της Goldman, Gus Levy, στη δεκαετία του 1950 και '60. Αντί απλά να διανείμει συμβουλές σε πελάτες, όπως η Ford Motor, ο Levy πρωτοστάτησε στην ανάπτυξη του κεφαλαίου της Goldman για τη δημιουργία επιστροφών, που έθεσαν  την πολιτική της επιχείρησης και μάλιστα όλου του χρηματοπιστωτικού τομέα, στη σημερινή τροχιά. 

Ο Levy υπερασπίστηκε δύο επιχειρήσεις-το εμπορικό μπλοκ και τα ασφάλιστρα κινδύνου - που και οι δύο ουσιαστικά έβρασαν την Goldman, αναλαμβάνοντας τους κινδύνους της χρηματιστηριακής αγοράς με δικά της χρήματα, με τον ίδιο τρόπο που γίνεται σήμερα από τα hedge funds.  Είναι αλήθεια, η Goldman εξαρτάται από την προθυμία των πελατών να συναλλάσσονται με την εταιρεία, αλλά τα κέρδη της ήταν κατά κύριο λόγο συνάρτηση της δυνατότητας να πάρει το καλύτερο απ' αυτούς. "Κάτι που το αγόρασες καλά το πουλάς στο μισό" έλεγε κάποτε ο Levy. 

Το 1969, εξουσιοδοτείται ο Levy - και τρία χρόνια μετά την πρόσληψη του μελλοντικού υπουργού Οικονομικών Ρόμπερτ Ρούμπιν ως διαπραγματευτή - να εκτοπńσει τον Weinberg για να μανατζάρει την Goldman. Έτσι, η υποτιθέμενη σημερινή αποκάλυψη του Smith ότι αν κάνεις λεφτά προωθείσαι παντού στην Goldman ήταν ήδη φανερή περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες πριν. 

Οι δραστηριότητες που υπερασπίστηκε ο Levy, μπορεί να ακούγονται περίεργα στα παραγωγικά παιδιά θαύματα, όπως ο Σμιθ σήμερα, αλλά ήταν οι πρόδρομοι των εμπορικών πράξεων που έγιναν το βασικό νόμισμα της Goldman στο μεγαλύτερο μέρος του 21ου αιώνα - και οδήγησε την εταιρεία στη σημερινή της κατάσταση. Το σημαντικό σημείο καμπής ήρθε το 1999, όταν η Goldman πήρε εταιρική μορφή.

Η ετήσια έκθεση της Goldman εκείνη τη χρονιά - την οποία ο αντιφρονών συντάκτης της επιστολής Smith πρέπει οπωσδήποτε να μελέτησε πριν από την ένταξή του στην εταιρεία - έδειξε ότι η εταιρεία κάνει περίπου το 20 %  από τα $ 13,3 δις των εσόδων της από ομόλογα συναλλαγών με γιεν, δολάρια και εμπορεύματα όπως το πετρέλαιο ή ο χρυσός, στα οποία ο Blankfein ο ίδιος έκανε την πρώτη του περιουσία στην Goldman. Η τέχνη να συμβουλεύεις επιχειρήσεις σε εμπορικές συμφωνίες και τη συγκέντρωση χρημάτων ήταν υπεύθυνη για το ένα τρίτο των εσόδων.

Στη συνέχεια, οι προτεραιότητες της Goldman άλλαξαν, όπως γίνεται κάθε λίγες δεκαετίες, αλλά σε βαθμό που ήταν άνευ προηγουμένου. Οι απαιτήσεις της να γίνει εισηγμένη τη διαφοροποίησαν και την οδήγησαν μακριά από το να ενεργεί απλά ως αντιπρόσωπος για τους πελάτες, ένας στόχος σχετικά χαμηλός για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Επί πλέον, οι μέτοχοι θέλουν τα κέρδη να αυξάνονται γρήγορα - το ίδιο και όλοι εκείνοι οι εργαζόμενοι που τώρα επωφελούνται από την τιμή της μετοχής. 

Μέσα σε λίγα χρόνια, ο τομέας των συναλλαγών της Goldman εκτινάχθηκε στο επιβλητικό 52% των 45,2 δις δολαρίων του ομίλου σε έσοδα. Σύμφωνα με τα νούμερα, η Goldman έχει αναπτυχτεί. Εκείνο που η εταιρεία απέτυχε να υπολογίσει ήταν το κόστος για τη φήμη της επιτυχίας, το οποίο επιβάρυνε λιγότερο τη βοήθεια προς τους πελάτες από ό, τι τη βοήθεια προς την ίδια.

* O Rob Cox είναι σχολιαστής του Reuters και στο παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές του απόψεις.