Δημοσιευστε στο Blog

Σχολιάστε όπως εσείς κρίνετε τις αναρτήσεις μας κάνοντας κλικ στην επιλογή "σχόλια" κάτω από κάθε ανάρτηση ή στείλτε το άρθρο σας στο email: giangais@aol.com

Δευτέρα 15 Ιουλίου 2013

"Τοξικό Σύστημα": Γιατί η λιτότητα ακόμα δεν αποδίδει στην Ελλάδα

  • Der Spiegel
  • By Anne Seith
Παρά τα δραστικά μέτρα λιτότητας, ένα νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους φαίνεται αναπόφευκτο. Το παλιό σύστημα έχει αποδειχθεί ανθεκτικό στις μεταρρυθμίσεις και τα δισεκατομμύρια της βοήθειας έκτακτης ανάγκης δεν ήταν αρκετά για να αλλάξουν τη ροή των πραγμάτων.

Αφού έβγαλε αρκετά λεφτά κατασκευάζοντας πισίνες, ο Στέλιος Σταυρίδης έχει ανακατευθύνει το επιχειρηματικό του ταλέντο προς την διάσωση της χώρας του.

Το 66χρονο στέλεχος επιχειρήσεων με αριστοκρατικά χαρακτηριστικά, πρόσφατα έγινε επικεφαλής της υπηρεσίας ιδιωτικοποιήσεων της χώρας, η οποία έχει αναλάβει να πωλήσει τα εκατοντάδες ακίνητα κρατικής ιδιοκτησίας, εταιρείες, μαρίνες και αεροδρόμια.

Ο Σταυρίδης είναι το τρίτο άτομο που περνάει από αυτή τη θέση σε μόλις ένα χρόνο, αλλά αυτό δεν μειώνει την επαγγελματική καταξίωσή του. Λέει ότι μόλις είχε ολοκληρώσει "εξαιρετικές" συνομιλίες με τους ελεγκτές από τη λεγόμενη τρόικα, που αποτελείται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), οι οποίοι εξετάζουν τακτικά την πρόοδο της χώρας.

Ωστόσο, ο Σταυρίδης έπρεπε επίσης να ομολογήσει προς την τρόικα ότι η υπηρεσία του είναι απίθανο να επιτύχει τους στόχους της για το τρέχον έτος. Η σχεδιαζόμενη πώληση της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου στο ρώσικο όμιλο Gazprom κατέρρευσε την τελευταία στιγμή, ενώ η συμφωνία των € 652 εκατ. για την ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ, της εταιρείας τυχερών παιχνιδιών, έχει πέσει επίσης πάνω στα βράχια, επειδή ο αγοραστής αισθάνεται ότι ξεγελάστηκε.
Δημοτική υπάλληλος αντιδρά στο άκουσμα για πιθανή απόλυσή της
από το δήμο της Αθήνας

Ο Σταυρίδης θεωρεί σχεδόν βέβαιο ότι δε θα μπορέσει να επιτύχει τον αρχικό στόχο του 2013 για ιδιωτικοποιήσεις ύψους € 2,6 δισ. ευρώ. Λόγω αυτών και άλλων δυσκολιών, το σχέδιο χρηματοδότησης για την Ελλάδα αντιμετωπίζει σήμερα το μεγάλο έλλειμμα των € 11,1 δις μέχρι το 2015.

Ακόμα ένα κούρεμα του χρέους;

Οι εταίροι της Ελλάδας στην Ευρωζώνη έχουν ήδη δεσμευτεί για περισσότερα από € 230 δις. σε βοήθεια, και οι κρατικές δαπάνες έχουν επίσης περικοπεί κατά δεκάδες δισεκατομμύρια. Εκπρόσωποι όμως ελληνικών επιχειρήσεων έχουν πειστεί πλέον ότι η χώρα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς ένα ακόμη κούρεμα του χρέους.

Το θέμα είναι πολιτικά ευαίσθητο, ειδικά στη Γερμανία, επειδή αυτή τη φορά ένα κούρεμα του χρέους θα επηρέαζε τους δημόσιους πιστωτές, οι οποίοι κατέχουν ήδη το 80% του ελληνικού χρέους. Με άλλα λόγια, ένα μεγάλο ποσοστό των γερμανικών δανείων βοήθειας χάνεται ανεπιστρεπτί.

Η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ εξακολουθεί να αντιτίθεται σθεναρά σε ένα κούρεμα του χρέους, φοβούμενη ότι ο ενθουσιασμός για τις μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα θα εξαφανιστεί μόλις η οικονομική πίεση υποχωρήσει. Η χώρα δε χρειάζεται μόνο χρήματα για να σταθεί και πάλι στα πόδια της. Ακόμη και το ΔΝΤ στέκεται κριτικά απέναντι στις καταστροφικές επιπτώσεις των προγραμμάτων λιτότητας στην οικονομία της χώρας. Αλλά αυτό είναι μόνο η μισή αλήθεια. Το γεγονός είναι ότι ενώ η Ελλάδα έχει μειώσει δραστικά τις δαπάνες, οι προσπάθειες για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι σε στασιμότητα. Αυτό εμποδίζει επίσης την οικονομική επιτυχία.

Όταν οι παρατηρητές της τρόικας έφτασαν για πρώτη φορά στη χώρα το 2010, έμειναν έκπληκτοι με το πόσο υπερβολικά διογκωμένη ήταν η οικονομία, το πόσο αναποτελεσματική ήταν ολόκληρη η κυβέρνηση και το δικαστικό σύστημα. Ούτε καν το εκτιμώμενο έλλειμμα για το 2009 ήταν σωστό. Όταν υπολογίστηκε εκ νέου, το 6% μετατράπηκε σε 12,7%  και τελικά πήγε ακόμη πιο πάνω στο 15,6%.

Αργότερα μετά από έξι προγράμματα λιτότητας, το έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί σε περίπου 4% για το τρέχον έτος. Η εταίροι της Ελλάδας αποδίδουν την επιτυχία στις προσπάθειες του συντηρητικού πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. "Η σημερινή κυβέρνηση είναι τελικά αποφασισμένη να φέρει μία τάξη στη χώρα", λέει ο Πάνος Καρβούνης, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα. "Τα πράγματα κινούνται."

Greek Success Story;

Σύμφωνα με τον Καρβούνη, η χώρα έχει επιτέλους μια πλήρη εικόνα των εσόδων και δαπανών της και ο Σαμαράς έχει σημειώσει πρόοδο με τις μεταρρυθμίσεις του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Η αγορά εργασίας έχει αναδιαμορφωθεί ριζικά. Οι δαπανηρές εργοδοτκές συλλογικές συμβάσεις στην Ελλάδα είναι πλέον ιστορία και οι κανόνες που διέπουν τις πληρωμές των απολυθέντων εργαζομένων δεν είναι πλέον τόσο αυστηρές όσο ήταν στο παρελθόν.

Την άνοιξη που μας πέρασε, λόγω αυτών των επιτυχιών, φάνηκε ότι η χώρα ήταν έξω από το δάσος. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, που θεωρείται ως δείκτης της ανταγωνιστικότητας μιας χώρας, είχε μειωθεί κατά 10% σε σύγκριση με το 2007, χάρη στη χαλάρωση των ρυθμίσεων για την αγορά εργασίας. Μεγάλες εταιρείες όπως η Unilever, η Philip Morris και η Hewlett-Packard ανακοίνωσαν σημαντικά επενδυτικά σχέδια.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Πεκίνο, ο Σαμαράς όλο αυτό το αποκάλεσε με συτοπεποίθηση "Greek Success Story".

Αλλά όλα αυτά. που οι ξένοι το βλέπουν ως επιτυχείς μεταρρυθμίσεις, έρχονται σε βάρος των απλών Ελλήνων. Λίγες εκατοντάδες μέτρα από το γραφείο του εκπροσώπου της ΕΕ Καρβούνη, ένας συνταξιούχος αυτοκτόνησε πέρυσι, λόγω οικονομικών προβλημάτων. Οι έρευνες δείχνουν ότι το εισόδημα των νοικοκυριών έχει μειωθεί κατά σχεδόν 40% από την έναρξη της κρίσης. Το 64% των νέων είναι άνεργοι και το σύστημα υγείας, μετά από αρκετούς γύρους περικοπών λιτότητας, είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Σε πολλά δημόσια νοσοκομεία, οι ασθενείς πρέπει να πληρώσουν για τους επιδέσμους και τις γάζες τους, ενώ οι συγγενείς καλούνται να φροντίζουν γι 'αυτούς, λόγω έλλειψης νοσηλευτών.

"Το πολιτικό μας σύστημα είναι Τοξικό"

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η τρόικα συχνά έχει προτείνει οι πλούσιοι πρέπει να διαδραματίσουν ισχυρότερο ρόλο στη χρηματοδότηση της κυβέρνησης. Αλλά ακόμη και η κυβέρνηση Σαμαρά δεν τολμά να αμφισβητήσει την επιρροή αυτών των ομάδων πίεσης. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες, για παράδειγμα, το πιο ισχυρό επιχειρηματικό λόμπι της χώρας, συμβάλει ελάχιστα στην ανάκαμψη της χώρας. Στην πραγματικότητα, τα άφθονα έσοδά τους από τη ναυτιλία είναι αφορολόγητα.

"Το πολιτικό μας σύστημα είναι τοξικό", λέει η Αντιγόνη Λυμπεράκη, 54, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Σύμφωνα με τη Λυμπεράκη, οι  κυβερνητικές και οικονομικές δομές έχουν καταστραφεί εδώ και δεκαετίες, όπου οι δωροδοκίες και οι πολιτικές σχέσεις ήταν πιο σημαντικές από τις επιδόσεις.

Κατά τη διάρκεια των ετών, ισχυρές ομάδες πίεσης ήταν σε θέση να εξασφαλίσουν προνόμια που σήμερα τα υπερασπίζονται με πάθος. Για παράδειγμα, όταν η κυβέρνηση προσπάθησε να εξαλείψει τις υπερτιμημένες άδειες των οδηγών φορτηγών, οι οδηγοί έκλεισαν την κυκλοφορία σε όλη τη χώρα, και ο στρατός έπρεπε να παρέμβει για να μεταφέρει προμήθειες στα νοσοκομεία.

Ήταν μόνο μία από τις εκατοντάδες σκληρές αντιπαραθέσεις πάνω στη σταδιακή απελευθέρωση της υπερβολικά ελεγχόμενης οικονομίας στην Ελλάδα.

Πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι, για παράδειγμα, οφείλουν τις δουλειές τους στο ρουσφέτι της διογκωμένης διοίκησης και όχι στη δική τους ικανότητα. Ακόμα και ο πρωθυπουργός Σαμαράς έχει τοποθετήσει σε ανώτερες θέσεις της κυβέρνησης διάφορους υποστηρικτές από την περιοχή καταγωγής του, την Μεσσηνία, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.

Έως το 2015, η κρατική γραφειοκρατία πρέπει να μειωθεί κατά 150.000 θέσεις εργασίας και άλλοι 15.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα πρέπει να αντικατασταθούν από νέους υποψηφίους με αυξημένα προσόντα. Αλλά η κυβέρνηση από καιρό έχει πέσει έξω στις απολύσεις.

Αντ 'αυτού, η κυβέρνηση προώθησε προγράμματα πρόωρης συνταξιοδότησης και τοποθέτησε 2.000 δημόσιοι υπάλληλους στη λεγόμενη δεξαμενή κινητικότητας. Η Αθήνα είχε υποσχεθεί στην τρόικα ότι οι εργαζόμενοι θα απολύονταν οριστικά αν δεν μπορούσαν να βρεθούν γι αυτούς μέσα σε ένα χρόνο νέες θέσεις εργασίας. Όμως, η κυβέρνηση κατάφερε να βρει δουλειά για όλους που βρίσκονταν στο πρόγραμμα κινητικότητας και η έρευνα για άλλους 12.500 δημοσίους υπαλλήλους που είχε υποσχεθεί εγκαταλείφθηκε. Άνδρες, όπως ο Οδυσσέας Δριβάλας είναι ο λόγος για αυτή την απροθυμία. Ο ηλιοκαμμένος πρώην δημόσιος υπάλληλος είναι ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ, της συνδικαλιστικής οργάνωσης ομπρέλα για τους δημοσίους υπαλλήλους. Ως επικεφαλής της Ένωσης που διαθέτει περίπου 400.000 μέλη, θεωρεί ότι είναι  "μύθος" ότι υπάρχουν πάρα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι. "Σχεδιάζουμε μια άλλη γενική απεργία σύντομα", λέει.

Άνδρες, σαν το Δριβάλα θα έπρεπε να συμμετέχουν στη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων, αλλά οι πιθανότητες γι αυτό είναι ελάχιστες. Πολλά μέλη της Ένωσης υποστηρίζουν τον αριστερό Συνασπισμό της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, ή ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου ο ηγέτης, ο Αλέξης Τσίπρας, προειδοποιεί ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε "γερμανική αποικία."

Το παλιό σύστημα Αντιστέκεται

Μερικές φορές οι γελοίες συνθήκες των δημοσίων υπηρεσιών στην Ελλάδα είναι ένας από τους κύριους λόγους που η οικονομία πηγαίνει τόσο άσχημα. Για παράδειγμα, το 2010 θεσπίστηκε μια διαδικασία fast-track που είχε ως στόχο να βοηθήσει τους επιχειρηματίες να αποκτήσουν όλες οι άδειες που απαιτούνται εντός 60 ημερών, η οποία αργότερα άλλαξε σε 45 ημέρες. Αλλά τρεις από τους τέσσερις μεγάλους επενδυτές, που ολοκλήρωσαν αυτή τη διαδικασία, εξακολουθούν να αγωνίζονται για τα έργα τους μέχρι σήμερα.

"Υπερεκτίμησαν την ταχύτητα με την οποία θα μπορούσαν να γίνουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις", λέει ο Παύλος Μυλωνάς, επικεφαλής οικονομολόγος στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας. Πάνω απ 'όλα, οι μεταρρυθμιστές υποτίμησαν, κατά πάσα πιθανότητα, τη δύναμη αντίστασης του παλαιού συστήματος.

Δεν υπάρχει καμία έλλειψη ιδεών σχετικά με το πώς να κινηθεί η χώρα προς τα εμπρός. Ο οικονομολόγος Μυλωνάς, για παράδειγμα, είναι πεπεισμένος ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για επέκταση στη ναυτιλία που σχετίζεται με τον τομέα των υπηρεσιών, ιδίως σε τομείς όπως "logistics, ασφάλιση και αποθήκευση". Ο εκπρόσωπος της ΕΕ Καρβούνης θέλει η τουριστική βιομηχανία να επικεντρωθεί περισσότερο σε επισκέπτες που ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό και την ορεινή ποδηλασία. Η χώρα, λέει, είναι "σχεδόν άδεια για έξι μήνες" κάθε χρόνο.

Αλλά αυτά είναι σχέδια που απαιτούν μεγάλο χρονικό διάστημα για την εφαρμογή τους. "Το 90% των εταιρειών μας αποτελούνται μόνο από τρία έως πέντε άτομα", λέει ο Μυλωνάς. "Δεν μπορούμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί σε αυτή τη βάση". 

Αυτές οι συνθήκες καθιστούν τις προβλέψεις της τρόικας για μελλοντική ανάπτυξη να φαίνονται ως παραισθήσεις. Αναμένεται η χώρα να παράγει 3,5% ανάπτυξη το 2017, ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί από το 175 τοις εκατό του ΑΕΠ σήμερα σε "ουσιαστικά κάτω" από 110% από το 2022.

Ακόμη και ο επικεφαλής των ιδιωτικοποιήσεων και επαγγελματίας αισιόδοξος Σταυρίδης παραδέχεται ότι ο ίδιος και οι Έλληνες συμπατριώτες του έχουν "τεράστια προβλήματα". Αλλά, προσθέτει, "Είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι θα κερδίσουμε".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου